Page 201 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 201

Wayang kulit gösterilerinde Hint efsaneleri konu edinilir. Kuklaları oynatan kişiye dalang adı verilir. Bu kişinin
            ruhani bir iş yaptığı kabul edilir. Bu kişinin manevi yönü oldukça güçlüdür. Oyunda kullanılan ışık kaynağı ile
            perde arasına oturur. Gösterilerde davul, ksilofon, yaylı çalgı, flüt ve insan sesinden oluşan müzik önemli bir yer
            kaplar. Kuklalar tek bir kuklacı tarafından oynatılır. Her işi kendisi yapan kuklacılardan hikâye anlatıma, müzik
            ve hareket kullanıma bakımından fazlaca yetenek beklenir.

                                                     MERAKLISINA
               Yandaki karekodu kullanarak Afrika tiyatro formlarından bir wayang kulit performansı
               izleyebilirsiniz.

            10.3.1.3.   Bali Dansı

            Uzak Asya ülkelerinden Endonezya’da Bali dansı adıyla  bilinen bir dans
            tiyatrosu formudur. Bali adasının geleneksel gösterim türü olan bu dans
            tiyatrosu formu, XX. yüzyılda Batı tiyatrosunda bir kısım avangart hareketlerin
            ortaya çıkışına kaynaklık etmiştir. Batı’da ilkelcilik (primitivizm) adı verilen
            eğilimin öncü isimlerinden biri olan Antonin Artaud (Antonin Arto), Avrupa
            turnesine gelen Bali dansı topluluğunun gösterisinden çok etkilenmiştir.
            Batı tiyatrosunda metin merkezli tiyatro anlayışının bırakılarak Uzak Asya
            geleneklerindeki gibi gösterime ve performansa dayalı bir tiyatro yapılmasına
            dair görüşünü dile getirmiştir.

            Bali dansı icracıları, çok erken yaşlardan itibaren annelerinden ilk teknikleri
            öğrenmeye başlar. Bali dansında kodlanmış jestler kullanılır. El, yüz, kol,
            kalça ve ayaklar oldukça stilize bir şekilde kullanılır. Bu uzuvlar kullanılarak
            vurmalı sesler çıkarılır. El pozisyonları ve hareketlerinin her birinin bir anlamı
            vardır. Bali kültüründen gelmeyen bir seyirci için anlaşılması imkânsız   š   Görsel 10.21
            olan bu el hareketlerinin anlamlarını yerel halk gösteriyi izlerken rahatlıkla   Modern Bali tiyatrosundan bir
            anlayabilmektedir. Dansçılar, dramatik metni bedensel hareketlerle ifade   performans sanatçısı
            eder.  (Görsel 10.21).
                                                 =   BİLGİ KUTUSU

               Tüm dünyaya yayılmış ve  Gamelan adı verilen Endonezya’ya özgü bir müzik türü bulunur. Gamelan
               hem müzik türünü hem bu müziği yapan toplulukları hem de çalıp söyleme sırasında kullanılan sazları
               karşılayan bir terimdir. Endonezya’ya has ses dizilerini içeren Gamelan sazları arasında üflemeli ve telli
               sazlar bulunur. Bu sazlar genellikle ağaç, bambu, tunç veya demirden yapılmaktadır.



                                                  Q   ARAŞTIRINIZ
               Hikâyesi olan Türk halk dansları nelerdir?



                                                   C   SIRA SİZDE

               Yandaki karekodu kullanarak Artvin Halk Oyunları adlı içeriği izleyiniz. Aşağıdaki soruları
               izlediğiniz gösterimden hareketle cevaplayınız.

               1.  Oyuncular hangi kişilik özelliklerini yansıtmaktadır?
               2.  Gösterimde hangi ögeler ön plandadır?
               3.  Kostüm, aksesuar ve makyaj özellikleri nelerdir?
               4.  Dekor unsurları nelerdir?
               5.  Oyunun Uzak Asya dans tiyatrosu ile benzer ve farklı yönleri nelerdir?




                                                                                                     199
                                             UZAK ASYA KÜLTÜRLERİNDE TİYATRO
   196   197   198   199   200   201   202   203   204   205   206