Page 199 - TİYATRO TARİHİ 9

Sanskrit Dramı Gösterimi
Sanskrit dramı, Batı tiyatrosundaki tragedya, komedya ve melodram gibi yazım türleri gibi değerlendirileme-
mektedir. Sanskrit dramının amacı, rasa adı verilen durumların seyirciye yaşatılmasıdır. Rasa; estetik haz, neşeli
bilinçlilik, temel huy gibi anlamlara gelmektedir. Hintlilere göre rasa olmadan Sanskrit dramı anlamlı olmaz.

Sanskrit Dramı Rasaları

Komik Acıklı Öfkeli Korkunç Kahramanca İğrenç Olağanüstü

Bu dramda rasa yaşantısının gerçekleşmesi için sahnede canlandırılabilen, insana özgü sekiz temel heyecan
konu edilir. Bu heyecanlar; zevk, neşe, keder, hiddet, dinçlik, korku, tiksinti, hayranlıktır. İnsani heyecanlar,
dramda uygun rasanın oluşmasına olanak tanır. Sanskrit dramında rasa ve insani heyecan durumlarına paralel
olarak sekiz tür karakter özelliği vardır.
Konular
Yazılan oyun metinlerinde uyum ve dinginlik duygusu elde etmek temel amaçtır. Bu nedenle oyunların sonu
hep mutlu biter. Sahnede ölüm ve şiddet unsurları gösterilmez. Doğru ile yanlış açıkça anlaşılır. Sevinç ve keder
oyunlarda iç içe ele alınır. İyiler kötülere galip gelir. Tüm çatışmalar oyun içinde çözülür ve er geç uyum sağlanır.
Sanskrit dramı, konularına göre çeşitlenmektedir.

Sanskrit Dramı Çeşitleri

Kahramanlık Oyunları Toplumsal Oyunlar Aşk Oyunları Mitolojik Oyunlar Komik Oyunlar
Oyunlar en az bir, en fazla on perdeden oluşur. Olay örgüsünün anlaşılır olması için perdeler arasına ara oyunlar
yerleştirilir. Aksiyonun geçtiği mekânlar sık sık değişiklik gösterir.

En eski Sanskrit dramı örneği Bhasa adlı yazara aittir. Bu yazarın en iyi bilinen oyunları ise Vasavadatta’nın Düşü
ile Carudatta (Karudatta) adlı eserlerdir.

Küçük Kil Araba adlı oyun, Sanskrit dramının başarılı yapıtlarından birisi olarak kabul edilir. Oyun on perdeden
oluşur. Oyunda ana olay örgüsü haricînde birçok ara olay örgüleri de anlatılır. Oyunun sonunda türlü maceralar
atlatan kahramanlar evlenir.

Tüm Sanskrit dramları içerisinde en yetkin olanı ise Kalidasa’nın yazdığı Şakuntala adlı eserdir. Kahramanlık
dramının konu edinildiği oyun yedi perdeden oluşur. Bu eserde lirik ile fantastik ögeler iç içe geçirilerek anlatılır.

Sahne
Sanskrit dramlarının gösterimleri her sınıftan seyirciye açık olarak
izlenebilmiştir. En çok dinsel şenliklerde, taç giyme törenleri, düğün ve
zafer kutlamalarında sahnelenmiştir. Oyunlar günün hemen her saatinde
sahnelenecek türdendir. Gösterimler gerçekçi sahneleme tarzından
uzaktır. Bu oyunlar kare, dikdörtgen ve üçgen olmak üzere üç tür oyun
alanında sahnelenmiştir. Oyun alanları seyir yeri ve sahne olmak üzere
ikiye ayrılmaktadır. Seyir yerinde farklı kast sisteminden gelen kişiler için
ayrı ayrı bölümler yer almaktadır.

Oyuncular
Oyunlarda görev alan oyuncuların hareket ve tavır, konuşma ve şarkı,
kostüm ve makyaj, psikolojik içe bakış gibi meziyetlere sahip olması
beklenmiştir. Sahne alan oyuncuların Sanskrit dramı ve dansında kullanılan
el pozisyonlarını öğrenmesi ve bunları kalıplaşmış şekilleriyle canlandır- š Görsel 10.20
ması beklenmiştir (Görsel 10.20). Sanskrit dramı ve dansında kullanılan
el pozisyonlarından bazıları

197
UZAK ASYA KÜLTÜRLERİNDE TİYATRO