Page 21 - TİYATRO TARİHİ 9

METİN ANLAMA VE YORUMLAMA

TİYATRO TARİHİ’NİN DOĞASI VE UĞRAŞ ALANI
Tiyatro tarihinin amacı, tiyatroyu ortaya çıktığı belli bir zaman ve mekânda tanımlamak,
açıklamak ve birbirini izleyen değişimlerin izini sürmektir. Tiyatro tarihi, tarihin diğer dal-
ları gibi geçmişin bir kaydını sağlamak arayışındadır. Buna ek olarak, olayların nedenlerini
ve önemlerini de ortaya çıkarabilir ve bunları önceden belirlenmiş sanatsal, entelektüel,
toplumsal, ekonomik, antropolojik ya da diğer bağlamlarda yerleştirme çabasına girer ve
bunları tiyatronun süregelen gelişimi ile ilişkilendirebilir.
“Yazınsal Tiyatro”ya olan yoğunlaşma, yazınsal olmayan etkinliklerin tiyatro tarihindeki
önemini kararttığından tiyatro tarihi, varyete, müzikal, vodvil, burlesk ve pantomimi içine
alacak biçimde genişletilebilir. Müzik araştırmaları (özellikle opera ve müzikal komedi) ve
dans da (özellikle bale) tiyatro bilgimize katkı sağlar. Son zamanlarda tiyatronun sinema
ve televizyon ile etkileşimi de giderek önemli hale gelmektedir.

Bunun içindir ki, tiyatronun doğası ve uğraş alanı aynı zamanda geniş anlamda ve çok
özellikli bir bilgi alanı gerektirmektedir. Diğer tarihsel araştırma biçimlerinde olduğu gibi,
tiyatro tarihi de üç temel aşamayı içine alır:

1. Doğru kanıtların bulunması ve bir araya getirilmesi,
2. Kanıtın eleştirisi,
3. Sonuçların ilişkilendirilmesi.
Bunların her biri de temeldir ve hepsi de özel bir beceri gerektirmektedir.

Oscar Brockett, Tiyatro Tarihi

Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.
1. Tiyatro tarihinin amacı nedir?
2. “Yazınsal olmayan etkinlikler” ifadesiyle anlatılmak istenen nedir?
3. Tiyatro tarihinin temel aşamaları nelerdir?

MERAKLISINA

Yandaki karekodu kullanarak Tiyatro Dünyası adlı içeriğin Tiyatro Nedir? bölümünden bir
kesit izleyebilirsiniz.

1.1.1. Tiyatro Tarihinin Gelişim Süreci

Tiyatronun Antik Yunan’da bolluk, bereket ve bağ bozumu tanrısı Dionysos adına
gerçekleştirilen dinsel törenlerden doğduğu en yaygın düşüncedir. Dionysos’un
ritüel esnasında elinde bir ritüel kabı tutarken resmedildiği MÖ 500’lü yıllarda
bulunmuş bir vazo bu durumu kanıtlar niteliktedir (Görsel 1.2). Ancak kimi arkeolojik
çalışmalarda bazı figürlerin kılık değiştirerek ve maske takarak ritmik hareketler
yaptığını gösteren mağara resimleri de ele geçirilmiştir.

š Görsel 1.2: Dionysos ritüelini gösteren vazo

19
TİYATRONUN KÖKENLERİ