Page 151 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞİF SÜRECİ, NÜKLEOTİTLERİN YAPISI

• Martha Chase (Marta Çeys) ve Alfred Hershey (Alfırıd Hörsi) kalıtsal maddenin protein olduğunu savunuyorlardı. Bunu
kanıtlayabilmek için yeni deneyler yapmaya karar verdiler. Deneylerinde Escherichia coli (Eşerişa koli) bakterisi ve bu
bakterinin içinde çoğalan T2 virüsünü kullandılar. Bakteriyofajın protein kılıf ve DNA’dan oluştuğu bilgisine sahiplerdi.
Bakterinin içine virüs tarafından bir madde gönderildiğini bilmelerine rağmen bu maddenin DNA mı yoksa protein mi
olduğunu bilmiyorlardı. Bunu aydınlatmak için bir seri deney yaptılar.
Hershey ve Chase yaptıkları deneyde
• Chase ve Hershey; deneylerinde DNA’nın fosfor içerip kükürt içermemesinin, proteinlerin ise kükürt içerip fosfor
içermemesinin avantajını kullanmışlardır. Araştırmacılar deneyi iki faj grubu ile gerçekleştirmişlerdir. İlk gruptaki
virüslerin DNA’sını işaretleyebilmek için fosforun radyoaktif izotopunu (32P), ikinci gruptaki virüslerin protein kılıfını
işaretleyebilmek için de kükürdün radyoaktif izotopunu (35S) kullanmışlardır.
• İşaretlenmiş bakteriyofajları ayrı ayrı E. coli bakterileriyle aynı ortama koymuşlar ve bir süre bakteriyofajların bak-
teri içinde çoğalmasını beklemişlerdir.

• Son aşamada ise tüpleri santrifüjleyerek konsantre hücre içeren çökelti elde etmişler, tüplerin dibindeki çökeltinin
ve üstte kalan sıvının radyoaktivitesini ölçmüşlerdir.
• Hershey ve Chase radyoaktif işaretli fajın protein kılıfının bakterinin dışında, radyoaktif olarak işaretlenmiş fajın
DNA’sının ise bakterinin içinde olduğunu saptamışlardır. Faj DNA’sı bakteri hücrelerine girmiştir fakat faj proteinleri
girmemiştir. Fajın kalıtsal maddesi olarak proteinin değil DNA’nın işlev gördüğü sonucuna varmışlardır.

Radyoaktif DNA

santrifüjleme

32 P ile işaretli
Üretim 1: Fajlar rad- DNAsı P Virüsün E.coli bakterisini DNA parçaları
32
32
yoaktif P varlıgında (izotop fosfor) enfekte etmesi
32
üretilir, P DNA’nın ile işaretlenmis
yapısına katılır. virüs Çökelti (bakteri hücresi ve içerigi) Çökeltide radyoaktif faj
DNA’sı

Radyoaktif
protein Sıvıda
santrifüjleme
radyoaktif
faj proteini
Üretim 2: Fajlar rad- 35 S ile işaretli
35
35
yoaktif S varlıgında Protein kılıfı S Virüsün E.coli bakterisini protein parçaları
35
üretilir, S protein (izotop kükürt) ile enfekte etmesi
kılıfın yapısına katılır. işaretlenmis virüs Çökelti
Martha Chase ve Alfred Hershey’in yaptığı deney
• DNA’nın kalıtım materyali oluşunun ispatı, yapısının da araştırılması ihtiyacını doğurmuştur. James Watson (Ceymis
Vatsın), Maurice Wilkins’ı (Moris Vilkins’i) ziyaret etmiş ve Wilkins’in çalışma arkadaşı Rosalind Franklin’in (Rozalin
Franklin) çekmiş olduğu DNA fotoğrafını görmüş, böylece DNA bilmecesinin çözülmesine katkı sağlamıştır. DNA’ya ait
X ışını kırınımını gösteren bu fotoğraf sayesinde Watson, Francis Crick (Fransis Kırik) ile yaptığı çalışmalarla DNA’nın
yapısı hakkında günümüzde hâlâ geçerliliğini koruyan Watson-Crick modelini ortaya koymuştur.
• DNA’nın kalıtsal bilgiyi nasıl taşıdığı ve kendini nasıl eşlediği yine bu model ile açıklanabilmiştir. Watson ve Crick, ça-
lışmalarının sonuçlarını 1953 yılında yayımladıkları bir makale ile bilim dünyasına açıklamışlardır. DNA’nın yapısı ile
ilgili bu açıklama hâlâ geçerlidir. Bu çalışmalarından dolayı Watson ve Crick, Maurice Wilkins ile birlikte 1962 yılında
Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü almışlardır.
• Erwin Chargaff (Ervin Çargaf), kalıtım materyalinin moleküler yapısını araştıran bilim insanlarından biridir. Chargaff,
bir nükleik asit bazı olan sitozinin hücre içindeki miktarının başka bir nükleik asit bazı olan guaninin hücredeki miktarı-
na eşit olduğunu kanıtlamıştır. Yine timin miktarının adenin miktarına eşit olduğunu da göstermiştir.
BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 151