Page 180 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

FOTOSENTEZ REAKSİYONLARI

Elektron tasıma sistemi
(ETS) ETS ile ATP’nin
Işık enerjisi üretilmesi
2e'nin
klorofilden
ayrılması

Suyun fotolizi

Fotosentezin ışığa bağımlı reaksiyonları evresinde gerçekleşen olaylar ve ışığın bir fotosistem tarafından toplanması
• Elektron aktarımı sırasında elektronun kaybettiği enerjiden yararlanarak ATP sentezlenirken bir kısmı da ısı enerjisi
şeklinde sistemden uzaklaştırılır. Bu şekilde ışık enerjisiyle ATP sentezlenmesine fotofosforilasyon denir.
• Klorofil tarafından soğrulan ışığın bir kısmı ile su molekülleri parçalanır. Işık enerjisi yardımıyla su moleküllerinin
elektron, proton ve oksijene ayrışması olayına fotoliz denir.
KRİTİK BİLGİ
Fotoliz denklemi
Suyun fotosentez için üç önemli işlevi vardır:
+
H O Enzim 2e + 2H + �O ¡ Besin için hidrojen kaynağıdır.
–
2 2
¡ Klorofil için elektron kaynağıdır.
¡ Atmosfer için oksijen kaynağıdır.
+
+
• Suyun parçalanması ile açığa çıkan hidrojenler (H ), bir çeşit koenzim olan NADP (nikotin amid adenin dinükleotit
fosfat) ile tutularak NADPH molekülü üretilir.
• Bu evrede fotoliz sonucu açığa çıkan oksijenin fazlası atmosfere verilir.
• ATP ve NADPH ise fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonlarında kullanılır.

Işıktan Bağımsız Reaksiyonlar
Işıktan bağımsız reaksiyonlar fotosentetik ökaryotlarda kloroplastın stromasında, fotosentetik prokaryotlarda ise sitoplaz-
mada gerçekleşir. Işığın kullanılmadığı bu reaksiyonlar, 1961 yılında Melvin Calvin’in (Melvin Kalvin) yaptığı araştırmalar
sonucu açıklanmıştır. Bu nedenle bu reaksiyonlar Calvin döngüsü olarak da bilinir. Işıktan bağımsız reaksiyonların ger-
çekleşebilmesi için ışığa bağımlı reaksiyonlara ihtiyaç vardır. Çünkü ışığa bağımlı reaksiyonlar safhasında açığa çıkan
ATP ve NADPH’a ihtiyaç duyulur. Bu nedenle ışıktan bağımsız reaksiyonlar doğrudan ışığa bağımlı değildir. Bu safhadaki
reaksiyonlar, enzimatik tepkimeler olduğu için sıcaklık değişimlerine karşı hassastır. Yüksek sıcaklık, ışıktan bağımsız
reaksiyonlarda kullanılan enzimlerin yapısına zarar vereceği için fotosentezi yavaşlatır. Enzimlerin kullanıldığı bu tepkime-
lerde klorofil ve ETS kullanılmaz.

CO
2
ATP

P ADP Isıktan bagımsız ADP P
reaksiyonlar
İ İ
(Calvin döngüsü)
NADPH + H +
ATP
NADP +
Fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonları
180 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT