Page 183 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

FOTOSENTEZ HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Karbondioksit Yoğunluğu
Karbondioksit fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonlarının gerçekleşmesi için gerekli bir moleküldür. CO yoğunluğu
2
arttığında fotosentez hızı belirli bir değere kadar artar, sonra da sabit kalır.
• Havadaki CO yoğunluğu belli bir sınırın altına
2
düşerse bitki CO bağlayamaz ve fotosentez du- Fotosentez hızı
2
rur.
• Bitkinin fotosentez yaptığı ortama CO tutucu
2
moleküller olan NaOH, Ca (OH) , Ba(OH) , KOH
2
2
gibi bileşikler konulursa bu bileşikler CO ile tep-
2
kimeye girer ve bu durumdan fotosentez olum-
suz etkilenir.
CO yoğunluğu
• Soda ve gazoz gibi CO ve minerallerin fazla 2
2
olduğu maddeler eklenirse fotosentez olumlu et- 0,005 0,034
kilenir (Petrucci vd, 2010: 886). CO yoğunluğunun fotosentez hızına etkisi
2
Işığın Dalga Boyu
Fotosentez sadece görünür ışıkta başka bir deyişle 380 ile 750 nm arasındaki dalga boylarına sahip ışıkta gerçekleşir.
Klorofil molekülü en çok kırmızı ve mor dalga boylarındaki ışığı soğurur. Yeşil ışığın çoğunu yansıtır.
Oksijen solunumu yapan bakteriler
• Fotosentez hızı, kırmızı ve mor ışıkta en yüksek değerdedir.
• Yeşil ışıkta fotosentez en düşük değerde gerçekleşir.

Işığın dalga boyunun fotosentez hızını nasıl etkilediğini Alman botanikçi
Theodor Wilhelm Engelmann 1883 yılında gerçekleştirdiği deneyle gös-
termiştir. Engelmann; bu deney sonucunda mor, mavi ve kırmızı ışıkların
alg üzerine düştüğü bölgelerde oksijenli solunum yapan bakterilerin daha
fazla toplandığını görmüştür. Bakterilerin toplanması, fotosentezin bu böl-
gelerde daha hızlı gerçekleştiğini dolayısıyla daha fazla oksijen üretildiğini
göstermiştir. Yeşil ışığın düştüğü bölge ise bakterilerin en az bulunduğu
İpliksi alg yerdir.
Fotosentez hızının ışığın dalga boyuna bağlı
olarak değişimi
Tarımsal Ürün Miktarını Artırmada Yapay Işıklandırma
En büyük ışık kaynağı olan güneşin battığı ya da ışınlarının daha az geldiği zamanlarda özellikle kış aylarında ışık seviye-
sinin yetersiz olması, bitkilerin büyümesini ve gelişimini olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle bitkinin büyümesi ve gelişimi
açısından yapay aydınlatma sistemleri, seraların önemli bir bileşeni olarak kullanılmaktadır.
Sera içerisindeki ışık seviyesini;

• güneş ışığının gelme açısı,
• gün uzunluğu,
• güneşlenme süresi,
• bulutluluk,
• yapısal gölgelenme,
• bitki yoğunluğu,
• örtü malzemesi,
• kirlilik gibi birçok faktör düşürmektedir.
Ortalama güneşlenme süresi 4,5 saatten az olan bölgelerde yapay aydınlatma uygulaması iyi sonuçlar verir. Bitkisel üre-
timde yapay ışık kaynaklarının kullanımı, güneş ışığına destek amaçlıdır. Bitkide güneş ışığına tepki vermesini tetiklemek
amacıyla kullanılmaktadır. Tamamen yapay aydınlatmaya dayalı uygulamalar, bitki yetiştirme kabinlerinde veya dolapla-
rında kullanılmaktadır. Bu ortamlar ışıkla birlikte diğer tüm çevresel etmenlerin de kontrol altında tutulduğu, özel amaçlı
tohum ya da bitki üretiminin yapıldığı yerlerdir. Örneğin; seralarda mor ve kırmızı ışıkla yapılan aydınlatma, fotosentezi
hızlandırarak ürün verimini artırmaktadır.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 183