Page 182 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU FOTOSENTEZ HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

FOTOSENTEZ HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bir hücrenin fotosentez hızı, birim zamanda tükettiği CO veya ürettiği O miktarı ile ölçülür. Ancak doğal süreçlerde
2 2
fotosentez hızı sadece birim zamanda atmosferden alınan CO veya atmosfere verilen O miktarına göre belirlenemez.
2 2
Fotosentez hızını klorofil miktarı, sıcaklık, ışığın şiddeti, ışığın dalga boyu ve CO miktarı gibi birçok faktör belirler.
2
Minumum Kuralı
Fotosentez hızını etkileyen faktörlerden birinin yetersiz olması fotosentezin yavaşlamasına ya da durmasına neden olur.
Bu durumda fotosentez hızını, miktarı en düşük olan faktörün belirlemesine Minimum kuralı denir.

Genetik ve Çevresel Faktörler
Fotosentez hızını etkileyen kalıtsal faktörler; klorofil miktarı, yaprak sayısı, stoma yapısı ve konumudur. Çevresel faktörler
ise ışık şiddeti, ışığın dalga boyu, sıcaklık, CO yoğunluğudur.
2
Klorofil Miktarı
Fotosentez yapan canlılarda klorofil pigmenti bulunur. Optimum koşullarda klorofil miktarı artıkça birim zamanda oluşan
ürün miktarı artar ancak fotosentez hızı değişmez.

Fotosentez hızı
Işık Şiddeti
Bir ışık kaynağının birim zamanda yaydığı ışık enerjisine ışık
şiddeti denir. Bitkiye gelen ışık miktarı; ışık kaynağının şid-
detine, uzaklığına ve ışığın kırılma derecesine göre değişir.
Gölgede ışık az olduğundan fotosentez hızı azalır. Bu nedenle
gölgede yetişen bitkilerin büyümeleri sınırlıdır.
Işık şiddeti

DİKKAT

Işık şiddeti arttıkça belli bir değere kadar fotosentez hızlanır, sonra sabit kalır. Minimum kuralına göre miktarı sabit
kalan diğer faktörler, fotosentez hızını sınırlandırır. Işık şiddetinin sürekli artırıldığı düşünülürse fotosentez hızının da
bir değere kadar artacağı söylenebilir. Ancak bu değer daha sonra sabitlenir çünkü ortamdaki CO , H O, klorofil miktarı
2 2
gibi faktörler sınırlayıcı olacaktır.

Sıcaklık Fotosentez hızı
Fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonları, enzimlerin katalizör-
lüğünde gerçekleşir. Bundan dolayı sıcaklık faktörü fotosentez
hızını etkiler.
• Optimum sıcaklık seviyesinde fotosentez hızı maksimum se-
viyede olur.
o
• 35 ile 40 C sıcaklık arasında çoğu bitki fotosentez yapabil-
mektedir.
• Belli sıcaklık derecesinin üstünde bitkilerin yapısındaki en-
zimler bozulur. Sıcaklık (°C)
• Enzimlerin bozulması fotosentez hızını yavaşlatır ya da dur- 0 10 20 30 40 50 60
durur. Sıcaklık ve ışık şiddetinin fotosentez hızı üzerindeki etkisi

Işık şiddeti ve sıcaklık bir arada düşünülecek olursa yüksek ışık şiddeti altındaki sıcaklık artışı, fotosentezi belirli bir değere
kadar hızlandırır. Ancak düşük ışık şiddeti altındaki sıcaklık artışı, fotosentez hızında belirgin bir artışa neden olmaz.

182 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT