Page 20 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

YERLEŞME ÖZELLİKLERİ VE ŞEHİRLER

TÜRKİYE’DE KIRSAL YERLEŞMELER
Kırsal yerleşme; insanların geçimlerini genellikle tarım, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık gibi ekonomik faaliyetlerden
sağladığı ve nüfus miktarı az olan yerleşme çeşididir. Türkiye’de kırsal yerleşmeler; kasaba, köy ve köyden küçük yerleş-
meler olarak üçe ayrılır.
Kasaba: Köy ile şehir arasında geçiş özelliği gösteren yerleşmedir. Genellikle nüfusu 2.000 ile 10.000 arasında değişmek-
tedir.
Köy: Köy Kanunu’na göre nüfusu 2.000’den az olan; otlak, yaylak, baltalık, cami ve okul gibi ortak kullanım alanı bulunan
en küçük idari birime köy denir. Ekonomisi genellikle tarım ve hayvancılığa dayanır.
Köyden küçük kırsal yerleşmeler: Köyün idari sınırları içerisinde yer alan ve köye bağlı bulunan kırsal yerleşmelerdir. Bu
yerleşmeler konaklama süresine göre sürekli ve geçici olarak ikiye ayrılır.
Köyden küçük sürekli yerleşmeler; toprağı işlemeye dayalı tarım faaliyetlerinin ağırlıklı olduğu yerleşmelerdir. Mezra,
mahalle, çiftlik ve divan bu yerleşmelerindendir.
Köyden küçük geçici yerleşmeler; genellikle ilkbahar ve yaz aylarında hayvancılık ve tarım faaliyetleri için kullanılan
yerleşmelerdir. Yayla, ağıl, kom, dam, oba, dalyan ve bağ evi bu yerleşmelerindendir.

DOKUSUNA GÖRE KIR YERLEŞMELERİ
Türkiye’de kır yerleşmeleri toplu ve dağınık yerleşme dokusuna sahiptir. Kırsal yerleşme biriminin toplu ve dağınık dokulu
olmasında daha çok iklim, yeryüzü şekilleri, su kaynakları, ekonomik faaliyet tipi ve güvenlik gibi faktörler etkili olmuştur.

Dağınık Kır Yerleşmeleri: Arazinin engebeli, tarım alanları-
nın küçük ve parçalı, su kaynaklarının fazla olduğu yerlerde
meskenlerin arasındaki uzaklığın fazla olduğu yerleşmelerdir.
Kuzey Anadolu Dağları’nın kuzey yamaçlarında yaygın olarak
görülmektedir.

Dağınık Yerleşme

Toplu Kır Yerleşmeleri: Su kaynaklarının yetersiz ve enge-
benin az olduğu yerlerde evlerin birbirine yakın olduğu toplu
dokulu yerleşmelerdir. Türkiye’de denizden uzak iç kesimler-
de daha yaygındır

Toplu Yerleşme

20 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - AYT