Page 24 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMI

Petrol
XIX. yüzyılın en önemli enerji kaynağı olan kömür, XX. yüzyılda yerini petrole bı-
rakmıştır. Günümüzde petrol; motorlu araçlarda, termik santrallerde elektrik üreti-
minde, kara yolu yapımında, petrokimya sanayisinde ham madde ve enerji kayna-
ğı olarak kullanılmaktadır.
Kömür
Sanayi Devrimi'ni başlatan bu maden, Sanayi Devrimi'yle birlikte demir-çelik üre- Petrol çıkarılması
timinde yaygın olarak kullanılmıştır. Kömür; günümüzde konutların ısıtılması, de-
mir-çelik sanayisi, termik santrallerde elektrik üretimi gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
Doğal Gaz
Diğer fosil yakıtlara göre daha temiz bir enerji kaynağıdır. Günümüzde bu kaynak konutların ısıtılması, endüstriyel üretim,
elektrik üretimi, ulaşım ve mutfak gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Jeotermal Kaynaklar
Sağlık turizmine yönelik kaplıca ve ılıca gibi tesislerde kullanımının yanı sıra sera ve konutların ısıtılması, elektrik üretimi
gibi oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir.

DÜNYADA DOĞAL KAYNAK-EKONOMI ILIŞKISI
Günümüzde ülkelerin kalkınmasında sahip oldukları zengin
kaynaklar, teknoloji, iş gücü ve sermaye birikiminin önemi
fazladır. ABD, Kanada, Rusya ve Güney Afrika gibi gelişmiş
ülkelerin mevcut kaynaklarını bilinçli bir şekilde kullandığı gö-
rülebilir.
Mevcut kaynaklar bakımından zengin olan ancak sermaye ve
teknolojinin yetersizliği nedeniyle sahip oldukları kaynakları iş-
lemeden veya yarı işlenmiş şekilde ihraç etmekte olan Nijerya,
Türkmenistan, Venezuela, Irak, İran ve Cezayir gibi çok sayıda
ülke ekonomik yönden yeterince gelişmemiştir.
Sahip oldukları sınırlı kaynakların yanı sıra bilim ve teknolojide-
ki yetersizlik, ham maddenin dışarıdan temini, iş gücü ve ser-
mayenin azlığı gibi nedenlerle Afrika Kıtası'ndaki bazı ülkelerle ABD
Moğolistan'ın örnek verilebileceği toplumlarda refah seviyesi
düşük, üretim de sınırlıdır.
Sahip olduğu kaynaklar açısından fakir ülkeler, bazen zengin kaynaklara sahip ülkelere göre ekonomik yönden daha iyi
bir seviyede olmaktadır. İsviçre, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Hong Kong ve Singapur gibi ülkeler; petrol, doğal gaz ve
madenler bakımından zengin çok sayıda ülkeyi ekonomik gelişmişlik yönünden geride bırakmıştır.
TÜRKIYE’DE DOĞAL KAYNAK-EKONOMI ILIŞKISI
Türkiye bor, mermer ve krom gibi madenler bakımından ol-
dukça zengindir. Ancak petrol, doğal gaz ve taş kömürü ba-
kımından aynı zenginliğe sahip değildir. Enerji kaynaklarına
olan talebin bir kısmı ithalat yoluyla karşılanırken bir kısmı da
su, rüzgâr ve güneş gibi alternatif kaynakların değerlendiril-
mesiyle karşılanmaktadır.
Türkiye’de topraklardan elde edilen bazı ürünler ekonomide
çok önemli bir yere sahiptir. Bunların yanı sıra topraklar, sa-
nayide ham madde olarak pek çok alanda kullanılmaktadır.
Türkiye'de orman ve otlakların varlığı da ekonomiye önemli
katkılar sunmaktadır.
Türkiye’nin engebeli yeryüzü şekilleri ile çok sayıda akarsuya
sahip olması, hidroelektrik üretim potansiyelini artırmıştır.
Türkiye’nin aynı zamanda genç bir araziye sahip olması jeo- Hidroelektrik santrali
termal enerji kaynaklarını artırmıştır.
Türkiye'nin coğrafi konumu, rüzgâr ve güneş enerjisi potansiyelini yükseltmiştir.

24 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - AYT