Page 97 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

COĞRAFYA

KONU ÇATIŞMA BÖLGELERİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ÇATIŞMA BÖLGELERİ

ÇATIŞMA NEDENLERİ
• Ülkeler arasında yaşanan sorunlar öncelikli olarak diplomatik yollarla çözülmeye çalışılmaktadır. Diplomasinin çözüm
olmadığı durumlarda ise yerel, bölgesel veya küresel düzeyde askerî çatışmalar yaşanabilmektedir.
• Günümüzde uluslararası düzeyde yaşanan çatışmalar; doğal, beşerî, ekonomik ve siyasi nedenlere dayanmaktadır.
• Çatışmaların başlıca nedenleri arasında; sınır anlaşmazlıkları, enerji kaynakları ve nakil hatlarının kontrolü, yer altı
kaynakları, sınır aşan suların paylaşımı, din ve mezhep farklılıkları, etnik yapı, küresel iklim değişikliğinin kaynaklar
üzerindeki baskısı vb. faktörler yer alır.
ÇATIŞMA BÖLGELERİ
Kudüs
1948 yılında kurulan ve yayılmacı bir politika izleyen İsrail,
başta Filistin olmak üzere bölgedeki ülkelerle çeşitli baha-
neler öne sürerek sürekli çatışmaktadır. İsrail, bütün semavi
dinlerin kutsal kabul ettiği Kudüs'ü tek taraflı olarak başkent
ilan etmiştir. Yaşanan sorunlar karşısında BM kararları,
Oslo ve Madrid süreçleri kalıcı bir çözüm üretememiştir.
Kırım ve Donbas
2014 yılında Kırım’ın Rusya tarafından yasa dışı ilhakı ve
2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’ya ait Donbas Bölgesi’ni
(Donetsk ve Luhansk) işgal etmesiyle daha da artmıştır.
Rusya’nın bölgede yer alan ülkelere saldırmasına karşılık Günümüz çatışma bölgelerinden bazıları
Batılı devletler; Rusya’ya yönelik yaptırım politikaları uygu-
lamakta ve bölge ülkelerine çeşitli destekler sunmaktadır.
Dağlık Karabağ
Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya’da Azerbaycan’a ait tarihî bir bölgedir. Yaklaşık 30 yıl Ermenistan işgali altında kalan ve
2020 yılında Azerbaycan tarafından gerçekleştirilen askerî operasyonla büyük kısmı kurtarılmıştır. Ermenistan’ın mağlubi-
yeti ile sonuçlanan bu operasyon sonunda iki ülke arasında 10 Kasım 2020 tarihinde bir ateşkes antlaşması imzalanmıştır.
Basra Körfezi
Dünyanın en zengin petrol ve doğal gaz kaynaklarını havzasında bulunduran bir bölgedir. Bölgenin petrol rezervleri bakı-
mından zengin olması, stratejik önemini artırırken zaman zaman çatışmalar yaşanmasına neden olmuştur. Dünya petrol
rezervlerinin büyük bir kısmına sahip olan Orta Doğu, savaşların yaşandığı başlıca yerlerdendir. 1980 ile 1988 yılları ara-
sında İran ile Irak arasındaki savaşın temel nedeni petrol ticaretidir. 2003’te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık
önderliğindeki çok uluslu bir gücün Irak’a müdahale etmesiyle, bölgede savaş olmuştur.
Bazı ülkelerin 2020 yılı petrol rezervinin
OPEC üyeleri içindeki payı (%)
BAE 8,2
Kuveyt 8,5
Irak 12,2
İran 13,1
Suudi Arabistan 22,4
Venezuela 25,5

Suriye Sorunu
Suriye’deki gruplar arasındaki çatışmalar, 2011 yılında bir iç savaşa dönüşmüştür. Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri
gibi bazı uluslararası güçler, bu savaşa doğrudan veya dolaylı olarak müdahale etmişlerdir. Türkiye de bu bölgeye müda-
hale eden ülkelerdendir. Bu sorun hâlen çözümlenememiştir.
Keşmir
Hindistan ve Pakistan arasında çözülemeyen bir meseledir. Yaklaşık 70 yıldır devam eden bu sorun, Hindistan ve Pakis-
tan’ın defalarca savaşmasına ve binlerce kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
COĞRAFYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 97