Page 95 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

COĞRAFYA

KONU ENERJİ NAKİL HATLARI
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ENERJİ NAKİL HATLARI

ENERJİ GÜZERGÂHLARI VE ETKİLERİ
• Enerji; bir ülkenin ekonomik ve sosyal gelişiminin en temel
ihtiyaçlarından olup sanayi, ulaşım, konut, ticaret gibi alt sek-
törlerde yaygın şekilde kullanılmaktadır.
• Dünyada tüketilen enerji, çok sayıda enerji kaynağından elde
edilirken petrol, doğal gaz, kömür gibi fosil yakıtlar bu kaynak-
ların %81,5'ini oluşturmaktadır.
• Son yıllarda küresel enerji talebindeki artışa bağlı olarak ülke-
ler, üretim-tüketim dengesini sağlamak ve verimliliği artırmak
için enerji kaynaklarının sürdürülebilirliğine daha fazla önem
vermektedir.
• Küresel doğal gaz ticareti, 2019 yılında yaklaşık 990 milyar
m� iken 2023 yılında bu oran 1.6 trilyon m� seviyesinde ger-
çekleşmiştir. Dünya birincil enerji tüketimi oranları (TPAO, 2023)
• Boru hatları vasıtasıyla 2020 yılında gerçekleşen doğal gaz
ticareti %10,9’luk düşüşle 452,2 milyar m�e gerilerken, LNG ticareti %0,6 artarak 487,9 milyar m�e ulaşmıştır.
• Bölgeler arası ham petrol ve petrol ürünü ticareti 2021’de 66,95 milyon v/g şeklinde gerçekleşmiştir.
• En fazla ham petrol ithal eden bölge Avrupa, en fazla ham petrol ihraç eden ülke ise Suudi Arabistan olmuştur. Av-
rupa’nın ham petrol ithalatında ilk sırayı Rusya alırken Suudi Arabistan’ın en fazla ham petrol ihraç ettiği ülke Çin
olmuştur.
Sıra Ülke 1.000 v/g Sıra Ülke 1.000 v/g
1 Suudi Arabistan 6.658,6 1 Çin 10.852,6
2 Rusya Federasyonu 4.653,5 2 ABD 5.877,0
3 Irak 3.428,4 3 Hindistan 4.033,0
4 ABD 3.175,0 4 Güney Kore 2.660,4
5 Kanada 3.037,7 5 Japonya 2.472,4
6 Birleşik Arap Emirlikleri 2.418,4 6 Almanya 1.671,2
7 Nijerya 1.879,3 7 İspanya 1.104,6
8 Kuveyt 1.826,3 8 İtalya 1.014,2
9 Norveç 1.501,8 9 Hollanda 997,8
10 Kazakistan 1.416,7 10 Tayland 837,3
Petrol ihracatçısı ilk 10 ülke (OPEC 2020) Petrol ithalatçısı ilk 10 ülke (OPEC 2020)

• Petrol ve doğal gaz gibi enerji kaynaklarının ka-
radan taşınmasında boru hatları önemli bir yere
sahiptir.
• Boru hatları ülkelerin dış politikalarını, siyasi güç-
lerini ve ekonomilerini önemli ölçüde etkileyebil-
mektedir.
• Bu ürünlerin deniz yoluyla taşınması sırasında
bazı kazalar yaşanmakta ve önemli çevre sorun-
larına yol açmaktadır.
• ABD, Rusya, Türkiye, Azerbaycan, Kanada ve
Orta Doğu ülkeleri sahip oldukları boru hattı uzun-
lukları ile dünyada ön plana çıkan ülkeler ve böl-
geler arasında yer almaktadır. Petrol taşımacılığında önemli deniz yolu güzergâhları (2020)
• Petrol ve doğal gazın deniz yoluyla taşınmasında
tankerler kullanılmaktadır. Doğal gazın bu yolla taşınabilmesi için önce sıvılaştırılması, ardından taşındıktan sonra
tekrar gaz hâline dönüştürülmesi gerekmektedir.
COĞRAFYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 95