Page 151 - Konu Özetleri AYT Fizik

FIZIK

KONU ÇEMBERSEL HAREKET
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

VIRAJLARDA EMNIYETLI DÖNÜŞ ŞARTLARI
Araçların virajlardaki emniyetli dönüş şartlarını belirlerken, merkezcil kuvvet, lastiklerin yol tutuşu, araç hızı ve dönüş
yarıçapı gibi faktörlerin bir arada düşünülmesi gerekir. Trafik mühendisliği prensipleri ve yol işaretlemeleri, bu güvenlik
faktörlerini sürücülere hatırlatarak, kazaların önlenmesine yardımcı olur. Emniyetli dönüşler için, fizik yasalarından yola
çıkarak belirlenen hız sınırlarına ve yol işaretlerine uyulması esastır.

Trafik uyarı levhaları

Aracın virajı güvenli bir şekilde dönebilmesi için merkeze doğru bir net kuvvetinin olması
r gerekir. Bu kuvvet aracın tekerleri ile zemin arasında oluşan statik sürtünme kuvvetidir.

Yatay sürtünmeli virajlı
yolda kuvvet diyagramı

Araç virajı alabilecek maksimum hız değerine ulaşıldığında statik
sürtünme kuvveti de maksimum değere ulaşır. Statik sürtünme kuv-
vetinin maksimum değeri (F )
smax
F = Nk⋅ bağıntısı ile bulunur.
smax

N = mg⋅ F = m gk ⋅
⋅
r smax
Bu değer merkezcil kuvvet bağıntısına eşitlenirse
m⋅ϑ 2 m ⋅ϑ 2
F = F ve F = ¡ m gk⋅ ⋅ = ¡ ϑ = gr k⋅⋅
2
m. smax m smax r r
⋅⋅
¡ ϑ max = gr k olarak bulunur.

Maksimum güvenli hız, yolun sürtünme katsayısı, virajın yarıçapına ve kütle çekim ivmesine bağlıdır. Bu hıza eşit veya bu
hızın altında seyreden araçlar, virajları emniyetli bir şekilde dönebilirler.

FIZIK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 151