Page 180 - Konu Özetleri AYT Fizik

BASIT HARMONIK HAREKET KAVRAMLARI

Hız artar Hız artar

0
Hız azalır Hız azalır
-r +r
= 0 = 0

ϑ = ω⋅ r − x hız denkleminde uzanımın olmadığı denge noktasında x = 0 yazılırsa ϑ = ω⋅ r − 0 ⇒ ϑ = ω⋅ r olur.
ı
2
2
2
ı
max
Bu da denge noktasında cismin maksimum hıza sahip olduğunu gösterir.
ϑ = ω⋅ r − x hız denkleminde x = +r yazılırsa ϑ= ω⋅ r − r ⇒ ϑ= 0 değerini alır. Bu da uzanımın maksimum
2
2
ı
2
2
ı
ı
olduğu noktalarda hız büyüklüğünün minimum değer aldığını gösterir.
2
2
ı
ϑ = ω⋅ r − x hız denkleminde x = - r yazılırsa ϑ= ω⋅ r − r ⇒ ϑ= 0 değerini alır. Buda uzanımın maksimum oldu-
2
2
ı
ı
ğu noktalarda hız büyüklüğünün minimum değer aldığını gösterir.
Hız
T Uzanım
0 T/4 T/2 3T/4 T -r +r

Basit harmonik hareket yapan cisme ait Basit harmonik harekette hızın konuma
hız-zaman grafiği bağlı değişim grafiği

Kuvvet Denklemi

+y Düzgün çembersel hareket yapan bir cisim, merkezcil kuvvetin etkisi altında mer-
keze doğru sürekli bir ivmeli hareket yapar. Bu kuvvet, merkezcil kuvvet cismin
yörüngesini sabit bir çember olarak korumasını sağlar. Merkezcil kuvvetin büyük-
Fcos R lüğü sabittir ve yönü her zaman hareketin merkezine doğrudur. Düzgün çember-
sel hareket yapan bir cismin izdüşümü, yatay düzlemde basit harmonik hareket
Fsin
gerçekleştirir. Bu durumda, düzgün çembersel hareket yapan cisim üzerindeki
y merkezcil kuvvetin yatay bileşeni, basit harmonik hareket yapan bir cisim için geri
O çağırıcı kuvvet işlevi görür. Basit harmonik hareket yapan bir cisim üzerinde etkili
x olan geri çağırıcı kuvvet, her zaman denge noktasına doğru yönelir. Bu kuvvetin
doğası gereği, denge noktasından uzaklaşıldıkça artar. Şekilde düşey düzlemde
düzgün çembersel hareket yapan bir cisim üzerindeki kuvvetler ile bu kuvvetlerin
yatay düzlemdeki iz düşümleri gösterilmektedir. Düzgün çembersel hareketteki
merkezcil kuvvetin büyüklüğü;
2
Fcos F max F = m • ω • r dir. Bu kuvvetin yatay bileşeni F = F • cosθ dır.
x
x
2
x F = m • ω • r • cosθ cosθ= x = r • cosθ
x
r
2
2
F = m • ω • r • cosθ F = - m • ω • x bağıntısına ulaşılır.
r x x
180 MEBİ KONU ÖZETLERİ FIZIK - AYT