Page 64 - Konu Özetleri AYT Kimya

KIMYA

KONU TEPKİME HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

HIZ DENKLEMİ

• Bir tepkimenin hızını tepkimeye giren maddelerin derişimlerine bağlayan ifadeye “hız denklemi” veya “hız bağıntısı”
denir.

Tek basamakta gerçekleşen tepkimeler
RH = k · [Girenler] a

Mekanizmalı tepimeler
En yavaş basamak için,
a
RH = k · [Girenler] şeklinde yazılır.
Hız denklemine katı ve sıvılar ile ürünler alınmaz.
Mol sayısı (a), üs olarak yazılır.
• Hız denkleminde yer alan tepken derişimlerinin üsleri toplamına “tepkime derecesi” denir.
b
a
v = k[A] · [B] ise tepkime derecesi “a+b”dir.
•
Endotermik veya
Hız sabitidir ekzotermik tüm
(Birimi sabit tepkimelerde
değildir.). sıcaklık arttıkça DİKKAT
artar. Mekanizmalı tepkimelerde hız bağıntısı yavaş adıma
k
göre yazılır.
Eşik enerjisi
Katı yüzeyine
bağlıdır. azalırsa (katalizör
kullanılırsa) artar.

Tepkime dereceleri
I. 0. derece II. 1. derece III. 2. derece
Nadiren rastlanır. Cl (g) † 2Cl(g) 2A(g) † veya
2
0
v = k[A] ¡ v = k v = k[Cl ] A(g) + B(g) †
2
2
Hız sabit olup reaktiflerin Hız birimi mol ise k’nin birimi ’dir. v = k[A] veya v = k[A][B]
1
1
mol
Lmol
derişimlerinden bağımsızdır. Ls⋅ s Ls⋅ s Hız birimi mol ise k birimi L ’dir.
2NaHCO (k) † Na CO + CO + H O Ls⋅ mols⋅ Ls⋅ mols⋅
3 2 3 2 2
• Mekanizmalı tepkimeler, çok sayıda taneciğin aynı anda çarpışıp reaksiyon vermesi kolay olmadığından basamaklar
üzerinden gerçekleşir.
- Hızı belirleyen basamak, en yavaş basamaktır.
- Bir tür, bir basamakta oluşup diğerinde harcanmışsa ara üründür.
- Ara ürün ve katalizörler toplam denklemde yer almaz.

- Bir tür, yavaş basamağa girip bir başka basamakta çıkmışsa katalizördür.
- Toplam tepkimede tepkimeye giren moleküllerin sayısına “molekülerite” denir.

64 MEBİ KONU ÖZETLERİ KİMYA - AYT