Page 65 - Konu Özetleri AYT Kimya

TEPKİME HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

• Deneysel yöntemle hız belirlenirken iki reaktiften önce biri daha sonra diğeri sabit tutularak hızdaki değişime bakılır.

Yöntem Hız Bağıntısı
N (g) + 3H (g) † 2NH (g)
Tek basamaklı tepkimede hız bağıntısı 2 2 3
RH = k[N ][H ] 3
2 2
2NO(g) + 2H (g) † 2H O(g) + N (g) (Yavaş)
2 2 2
Mekanizmalı tepkimede hız bağıntısı H O (g) + H (g) † 2H O(g) (Hızlı)
2 2 2 2
2
RH = k[NO] [H ] 2
2
mol
Hız
Deney [X] M [Y] M Ls
1 0,1 0,1 0,02
Deneysel hız bağıntısı
2 0,2 0,1 0,08

3 0,2 0,2 0,16

REAKSİYON HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1. Madde cinsi
Zıt yüklü iyonların reaksiyonları en hızlı, çok sayıda bağın oluşup koptuğu reaksiyonlar en yavaştır.
�
+
a. K + Cl † KCl (hızlı)
�
2+
Mg + 2Cl † MgCl (yavaş)
2
+
�
b. Na + Cl † NaCl (yavaş)
2+
2�
Mg + S † MgS (hızlı)
c. H + Cl † 2HCl (hızlı)
2 2
CH + 4Cl † CCl + 4HCl (yavaş)
4 2 4
DİKKAT
İyonik tepkimelerin hızı > Nötr tepkimelerin hızı
Zıt yüklü iyonlar Aynı yüklü iyonlar Molekül sayısı, Molekül sayısı,
arası gerçekleşen > arası gerçekleşen > kopan - oluşan > kopan - oluşan
tepkimelerin hızı tepkimelerin hızı bağ sayısı az olan bağ sayısı çok olan
tepkimelerin hızı tepkimelerin hızı

2. Madde derişimi (Gazlarda Basınç)
Örnek:
C(k) + O (g) † CO (g)
2 2
RH = k [O ]
2 DİKKAT
RH = k · P
O 2 Derişim değişimi tepkime hızını değiştirir ancak tepkimenin
• O ’nin derişimi 2 katına çıkarsa hız 2 katına çıkar.
2 aktifleşme enerjisini ve hız sabitini değiştirmez.
• C(k) miktarının değişmesi hızı etkilemez. Çünkü
hız bağıntısında yoktur.
• Mekanizmalı tepkimelerde hızlı basamakta bulunan
reaktiflerin miktarının değişmesi hızı etkilemez.

KİMYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 65