Page 60 - Konu Özetleri AYT Mantık

BİLGİ AKTARMA VE DİL - ANLAMA VE TANIMLAMA

Örnek:
Kendim için biraz yemek sipariş ettim. (Yemeğin ne olduğu ve miktarı belirtilmediği için belirsizlik fazla anlama azdır.)
Kendime bir porsiyon kebap sipariş ettim. (Sözcükler daha açık ve seçik önermeler daha az belirsizlik içerdiği için belirsizlik
azalır anlama artar.)

ANLAMA AZALIR

Kendim için biraz yemek Kendime bir porsiyon kebap si-
sipariş ettim. pariş ettim.

BELİRSİZLİK AZALIR

TANIMLAMA
• Tanım, bir kavramın anlamını belirleme işlemidir.
• Tanımlama yapılırken “Neyi tanımlarız?”, “Niçin tanımlarız?”, “Nasıl tanımlarız?” sorularına cevap aranır.
NEYİ TANIMLARIZ?
Kimi filozoflar bir sözcüğün ifade ettiği nesneleri, varlıkları tanımlayabileceğimizi; kimileri de dil ile ifade edilen sözcükleri
tanımlayabileceğimizi belirtmiştir.
NİÇİN TANIMLARIZ?
Bir sözcüğü anlamlı kılmak, onun anlamını belirtmek, düzeltmek ya da etkilemek için tanımlarız.
NASIL TANIMLARIZ?
1) Yarı dilsel tanımlama: Bir sözcüğün uygulandığı nesne ya da nesneyi temsil eden bir örnek gösterilerek o sözcük kul-
lanılır.
Örnek:
Açık büfenin olduğu restoranda yemek adlarının yazılıp ilgili yemeğin yanına konulması
2) Tam dilsel tanım: Anlamı öğrenilen sözcüklerin dilsel yöntemlerle zenginleştirilmesi yoluyla yapılır.
Örnek:
Arı, bal yapan ve iğnesiyle sokan bir böcektir.
Arının hem bal yapma özelliği olduğu hem iğnesinin olduğu hem de böcek türlerinden biri olduğu dilsel bağlamdan çıka-
rılabiliyor.
Asker, orduda görev yapan farklı rütbelere sahip olan herkestir.
Hem hiyerarşik bir düzene tabi olduğu, hem orduya bağlı olarak çalıştığı bilgisine tanımın dilsel bağlamından ulaşılır.

DİKKAT

Tanım kavramların içlem ve kaplamlarına bağlı yapılabilir.

İçlemsel tanım: Bir kavramın özelliklerinin verildiği tanımdır, cins tür ilişkisi gözetilir, bilgi vericidir. “A, B’dir.” şeklinde
sembolleştirilir.
Örnek:
Bitki, canlıdır.
Bitkinin cins-tür ilişkisi gözetilerek bir özelliği verilmiştir, içlemsel tanım yapılmıştır.

60 MEBİ KONU ÖZETLERİ MANTIK - AYT