Page 132 - Konu Özetleri AYT Tarih

OSMANLI DEVLETİ’NDE İSYANLAR VE DÜZENİ KORUMA ÇALIŞMALARI

Yeniçeri İsyanlarının Sonuçları
• Liyakatsiz kişiler üst makamlara getirildiği için
devlet yönetiminde aksaklıklar yaşanmıştır.
• Sık padişah değişiklikleri nedeniyle devlet
idaresi bozulmuş, yapılmak istenen ıslahatlar
sonuçsuz kalmıştır.
• İsyanların başkentte yaşanması sonucunda
İstanbul’da can güvenliği kalmamıştır.
• Önemli devlet adamlarının idam edilmesi
merkezî otoriteyi sarsmıştır.

KRİTİK BİLGİ
Yeniçeri İsyanlarının en şiddetlisi Yeniçeri Ocağı’nı kaldı-
rarak disiplinli bir ordu kurmak ve devlete düzen vermek
isteyen Sultan II. Osman zamanında çıkmıştır. II. Osman
yeniçeriler tarafından öldürülmüştür.

EKBER VE ERŞED SİSTEMİ

• Osmanlı Devleti’nde, hanedan üyelerinden hangisinin tahta geçeceğini belirleyen kesin bir kuralın olmayışı, taht mü-
cadelelerine sebep olmuştur. Bu taht mücadelelerini kendi çıkarları için kullanmaya çalışan rakip devletler, Osmanlı
için her zaman tehlike oluşturmuştur.
• Taht mücadelelerinde devletin siyasi karışıklıklar içinde kalması hatta yıkılma tehlikesi yaşaması üzerine Fatih, “kar-
deş katli” olarak bilinen uygulamayı getirmiştir.
• Kanuni Dönemi’nde, padişahın en büyük oğlu sancaklara gönderilmeye başlanmış ve diğer şehzadeler sarayda tutul-
muştur.
• 1595’ten sonra şehzade eğitimi “kafes usulü” adı verilen sistemle yürütülmüştür.

• I. Ahmet’ten itibaren hanedanın en büyüğünün tahta geçmesi kural hâline gelmiştir. Bu yeni uygulama ile saltanatın
babadan oğula geçme yöntemi yerine en yaşlı hanedan üyesinin tahta geçmesi demek olan “Ekber ve Erşed Siste-
mi”ne geçilmiştir.

KRİTİK BİLGİ KRİTİK BİLGİ

Sultan III. Mehmet, sancakta yetişen son şehzadedir. Kafes usulüne göre şehzadeler eğitimlerini sadece sa-
I. Ahmet sancağa çıkmayan ve sarayda kafes usulüyle rayda almış ve kapalı bir alanda yaşamıştır.
yetişen ilk Osmanlı padişahı olmuştur.

132 MEBİ KONU ÖZETLERİ TARİH - TYT-AYT