Page 183 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

DİVAN EDEBİYATI NESİR TÜRLERİ

Sefaretname:
• Yabancı bir ülkeye elçi (sefir) olarak gönderilen bir görevlinin o ülke ile ilgili izlenimlerini anlattığı eserlerdir.
• Yirmisekiz Çelebi Mehmed’in Fransa Sefaretnamesi bu türün önemli örneklerindendir.

Tarih-Vakayiname:
• Devletin resmî tarih yazarlarına vakanüvis, onların yazmış olduğu eserlere de vakayiname denir.
• Naima, ilk vakanüvistir. Âşık Paşazade, Peçevi Ahmed Cevdet Paşa, Kemal Paşazade önemli Osmanlı tarihçileridir.

Gazavatname:

• Müslümanların gayrimüslimlerle yaptıkları savaşları, bu savaşlardaki zaferleri ve kahramanlıkları anlatan eserlere
verilen isimdir.
• Edebiyatımızda ilk örnekleri XV. yy.da verilmiştir.

Siyer:
• Hz. Muhammed’in yaşamını anlatan eserlere denir.
• Türk edebiyatında siyer türünün ilk örneği Erzurumlu Mustafa Darir'in Sîretü’n-Nebî adlı eseridir. Veysi’nin Siyer-i
Veysi eseri de türün önemli örneklerindendir.

Seyahatname:
• Gezilip görülen yerler hakkında yazılan eserlere verilen isimdir.
• Türk edebiyatındaki ilk gezi yazısı örneği Seydi Ali Reis’in Mir’âtü’l-Memâlik adlı eseridir.

• En önemli gezi yazısı örneği Evliya Çelebi’nin Seyahatname eseridir. Ayrıca Katip Çelebi’nin Cihânnüma, Nabi’nin
Tuhfetü’l-Harameyn adlı eserleri de türün örnekleri arasındadır.

Siyasetname:
• Devleti idare edenlere yöneticilik sanatı hakkında bilgiler veren eserlere denir.
• Selçuklu veziri Nizamülmülk’ün yazmış olduğu Siyasetname adlı eseri önemlidir.

Surname:

• Sünnet, evlenme, tahta çıkma gibi nedenlerle yapılan şenlikleri anlatan eserlere verilen isimdir.
• Nabi’nin ve Vehbi’nin surnameleri önemlidir.

Şehrengiz:

• Bir şehrin özellikleri, güzellikleri, orada yaşayan önemli kişiler hakkında çeşitli bilgiler veren eserlerdir.
• Genellikle mesnevi biçiminde yazılsa da mensur örnekleri de vardır.

Kıyafetname:
• Kişilerin dış görünüşlerinden ahlak ve karakter yapıları hakkında çıkarılan yargıları konu alan eserlerdir.

• Bu türün en önemli eserini Erzurumlu İbrahim Hakkı Marifetname adlı eseri ile vermiştir.

Pendname (Nasihatname):
• Din, ahlak ve sosyal bakımdan öğütler veren; kişileri ve toplumu eğitmeyi amaçlayan eserlerdir.

Münşeat:

• Düzyazı şeklinde yazılmış yazıların, mektupların bir arada bulunduğu eserlere verilen isimdir.
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 183