Page 179 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

ÖĞRETİCİ METİNLER 2

TÜRK EDEBİYATINDA ÖNEMLİ MAKALE YAZARLARI VE ESERLERİ
• Şinasi’nin Mukaddime, Ziya Paşa’nın Şiir ve İnşa, Namık Kemal’in Renan Müdafaanamesi (makale-eleştiri), Ziya
Gökalp’in Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak, Cenap Şahabettin’in Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Harp, Nesr-i
Sulh ; Ali Canip Yöntem’in Millî Edebiyat Meseleleri ve Cenap Beyle Münakaşalarım, Yahya Kemal Beyat-
lı’nın Aziz İstanbul, Eğil Dağlar (makale- sohbet); Yaşar Nabi Nayır’ın Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri
(makale- inceleme), Hasan Ali Yücel’in Pazartesi Konuşmaları, İyi Vatandaş İyi İnsan; Mehmet Kaplan’ın Büyük
Türkiye Rüyası (makale- eleştiri), Kültür ve Dil (makale-eleştiri), Nesillerin Ruhu (makale-eleştiri); Ahmet Hamdi
Tanpınar’ın Edebiyat Üzerine Makaleler, Samiha Ayverdi’nin Yusufçuk (makale ve konferansları).

MAKALE-FIKRA (KÖŞE YAZISI) FARKLARI

Makale yazarı ele aldığı fikirleri bilimsel bir yaklaşımla incelerken fıkra yazarı kişisel görüşle ele alıp inceler.
Makalelerde yazılanları ispatlama kaygısı vardır ancak fıkralarda yazılanları ispatlama kaygısı yoktur.
Makalelerde ciddi, yapmacıksız, bilimsel bir anlatım vardır. Fıkralarda açık, sade ve anlaşılır bir dil kullanılır.

Fıkralar günübirlik yazı türüdür. Makalede ise böyle bir durum yoktur.
Makalede yazar genel doğruyu, fıkrada ise yazar kendi doğrusunu anlatır.

Makale fıkraya göre daha uzun bir yazı türüdür.
Makale yazmak belli bir uzmanlık ister.
MAKALE-DENEME FARKLARI

Makalede ortaya atılan düşünce, iddia ya da görüş kanıtlara dayanır. Denemede ise konu kişisel düşünceler,
yorum ve bakış açısıyla desteklenir.

Denemede öznellik, makalede nesnellik hâkimdir.
Makalede düşünce kesin bir sonuca bağlanır. Denemede ise böyle bir zorunluluk yoktur.

Makalenin üslup ve anlatımı ciddi, kurallı ve ağırbaşlıdır. Denemenin üslubu yazarına göre değişir.
Makalede söz oyunlarına yer verilmez, açık ve anlaşılır bir anlatımı vardır. Deneme yazarı ise konusuna uy-
gun olarak söz sanatlarına ve anlam oyunlarına yer verebilir. Denemede dilin doğru ve güzel kullanımı çok
önemlidir.

MAKALE-SOHBET (SÖYLEŞİ) YAZISI FARKLARI
Makalede konu ayrıntılı bir şekilde, sohbet yazılarında ise konu ayrıntılara girilmeden yüzeysel bir şekilde
işlenir.
Makalelerde konuyu ispatlamak esasken sohbette ispat zorunluluğu bulunmaz.

Makalelerde bilimsel, ağırbaşlı nesnel bir anlatım; sohbette samimi, içten bir anlatım esastır.

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 179