Page 182 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DILI VE EDEBIYATI

KONU DİVAN EDEBİYATI NESİR TÜRLERİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

DİVAN EDEBİYATI NESRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Divan edebiyatında nesir, şiir kadar gelişmemiştir.
• Bu dönemde düzyazıya nesir veya inşa, düzyazıyı yazana nasir veya münşi, düzyazı türündeki eserlere de mensur
veya münşeat adı verilir.
• Nesirde içerikten çok söyleyiş güzelliğine önem verilmiştir.
• Seci adı verilen iç kafiye çokça kullanılmıştır.
• Noktalama işaretleri kullanılmamıştır.

• Söz sanatları bolca kullanılmış, duygu ve düşünceler uzun cümlelerle ifade edilmiştir.
• Divan şiirinde olduğu gibi nesirde de Arapça, Farsça kelime ve tamlamalar kullanılmıştır.

Divan nesri üç başlıkta ele alınır:
1. Sade Nesir:

• Halk için yazılmış eserlerde kullanılan nesirdir.
• Yazılan eserler süsten uzak ve anlaşılması kolay eserlerdir.
• Genellikle din, tasavvuf, ahlak ve tarihle ilgili eserlerde kullanılmıştır.
• Mercimek Ahmet’in Kabusname, Seydi Ali Reis’in Mir’âtü’l-Memâlik, Kul Mesut’un Kelile ve Dimne çevirisi, Erzu-
rumlu Mustafa Darîr’in Sîretü’n-Nebî adlı eserleri bu nesre örnek gösterilebilir.

2. Süslü Nesir:
• Düşüncenin ikinci plana atıldığı, ustaca söz söylemenin, sanatlı anlatımın ön plana çıktığı bir nesirdir. Süslü nesirde
secilere çokça yer verilmiş, sanatlı bir dil kullanılmıştır.
• Sinan Paşa’nın Tazarruname adlı eseri bu türün en bilinen eserlerindendir.
• Ayrıca Veysi Dürretü’t-Tac, Nergisi Hamse, Nabi Tuhfetü’l-Harameyn adlı eserleriyle süslü nesir örnekleri vermiştir.

3. Orta Nesir:
• Yer yer süslü nesir yer yer de sade nesrin özelliklerini taşıyan nesir türüdür.
• Daha çok tezkirelerde, tarih kitaplarında ve vakanüvislerin eserlerinde görülür.
• Naima’nın Naima Tarihi, Katib Çelebi’nin Mizanü’l-Hak, Evliya Çelebi’nin Seyahatname ve Fuzuli’nin Şikayetname
adlı eserleri orta nesir örnekleridir.

DİVAN EDEBİYATI NESİR TÜRLERİ

Tezkire:

• Çeşitli mesleklerden önemli kişilerin -özellikle şairlerin- hayatlarının anlatıldığı eserlere denir.
• Türk edebiyatında bu türün ilk örneğini Ali Şîr Nevâî Mecâlisü’n-Nefâis adlı eseriyle vermiştir.
• Anadolu sahasında yazılan ilk tezkire ise Sehî Bey’in Heşt Behişt adlı eseridir.

182 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT