Page 181 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

ÖĞRETİCİ METİNLER 2

• Röportajda çok yönlü anlatım olanakları vardır.
• Röportaj yazarı açıklayıcı anlatım, öyküleyici anlatım, betimleyici anlatım ve tartışmacı anlatım gibi bütün anlatım
yollarından yararlanır. Röportajda öykülemeye ağırlık verilir.

• Konu işlenirken özelden genele gidilir.
• Genelde şimdiki zaman kullanımıyla anlatılır.
• Röportajlar genellikle soru cevap tarzında olur. Ancak bazı yazarlar röportajı hikâye kurgusu ve üslubu içinde ver-
meyi tercih ederler.
• Basınımızda Ruşen Eşref Ünaydın, Falih Rıfkı Atay, Yaşar Kemal röportaj türünde yapıt veren sanatçılar ara-
sında sayılabilir.
SUNUŞ BİÇİMİNE GÖRE RÖPORTAJLAR

1. Amerikan röportajı: Yazıya en kuvvetli yönüyle girilir. En son söylenmesi gerekenler, en önce söylenir. Okuyu-
cunun hiç beklenilmeyen bir girişle karşılaşması, ilk paragrafın sürpriz uyandırması, giriş bölümünün âdeta şok
bölümü olması bu tip röportajın önemli özellikleridir.
2. Alman röportajı: Bu röportajda, yazar konuyu işlerken yazıya kendini katar; konu hep ben ekseni etrafında döner.
MÜLAKAT
• Bir gazetecinin toplumdaki önemli kişileri ziyaret etmesi, bu ziyaret sırasında o kişilere genellikle gündemde olan
önemli bir konuyla ilgili sorular sorması ve bu sorulara aldığı cevapları gazetesinde yazması sonucu oluşan yazıla-
ra mülakat adı verilir. Mülakat, görüşmeyle veya görüşme sonucu ortaya çıkan yazılardır.

• Mülakatlarda açık bir anlatım kullanılmalıdır. Açık bir anlatımda akıcılık, duruluk ve yalınlık ilkeleri bulunur. Mülakat,
diyaloglara dayalı bir anlatım türüdür. Dolayısıyla mülakatta söyleşmeye bağlı anlatım türü ağırlıklı olarak kullanılır.
Bunun yanında açıklayıcı anlatım ve öyküleyici anlatım türü de mülakatta başvurulan anlatım türleri arasındadır.

DİKKAT
Mülakat yapılan kişilerin sorulara verdiği cevapların değiştirilmeden aynen yayımlanması mülakat türünün en
başta gelen özelliğidir. Mülakatı yapan kişi kendi yorum ve görüşlerini mülakata eklemez.

• Mülakatta bilgi vermek, bir konuda okuru aydınlatmak söz konusudur.
• Türk edebiyatında mülâkat türünün ilk örneklerinin Evliya Çelebi tarafından verildiği görüşü yaygındır. İkinci örnek
Ruşen Eşref Ünaydın'ın Diyorlar ki adlı eseridir. Hikmet Feridun Es’in Bugün de Diyorlar ki, Mustafa Baydar’ın
Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar; Edebiyatçılarımız Konuşuyor (Yaşar Nabi Nayır), Liderler Diyor ki (Abdi İpek-
çi), Ustalarla Konuşmalar (Nurullah Berk), Çukurova Yana Yana (Yaşar Kemal) bu türde kaleme alınmış önemli
eserlerdir.

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 181