Page 66 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK D
TÜRK DILI VE EDEBIYATIILI VE EDEBIYATI

KONU FECRİATİ DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

GENEL ÖZELLİKLERİ

Fecriati Topluluğu
• II. Meşrutiyet sonrasında yeniden yayımlanmaya başlayan Servetifünun dergisi etrafında toplanan sanatçıların oluş-
turduğu kısa ömürlü (1909-1911) bir edebî topluluktur.
• Çoğunluğu genç olan yazarlar 20 Mart 1909’da Hilâl gazetesi matbaasında toplanmıştır.
• İsim olarak Ahmet Haşim Sînâ-yı Emel’i teklif etse de Faik Âli’nin önerdiği Fecriati ismi kabul edilmiştir.
• ‘‘Sanat, şahsi ve muhteremdir.’’ sloganıyla ve sanat için sanat anlayışıyla eser vermişlerdir.

• Servetifünun’a tepki olarak ortaya çıkmışlar ancak eleştirdikleri Servetifünuncuların sanat anlayışını sürdürmüşlerdir.
• Türk edebiyatında beyanname (bildiri) yayımlayan ilk edebî topluluktur.
• “Fecriati Encümen-i Edebîsi Beyannâmesi” başlığı ile çıkan ve edebiyatımızda ilk olma özelliği taşıyan bu uzunca
yazıda topluluğun prensipleri açıklanmıştır.
• Beyannamede Servetifünun sanatçıları gibi kendilerinin de sanata ve estetiğe bağlı kalacakları fakat yeniliğe daha
açık olacakları ifade edilmiştir.
• Topluluk dilin, edebiyatın, sosyal bilimlerin gelişmesi ve düşüncelerin aydınlatılması için çalışmak istemiştir.

• Bir yayınevi kurarak Batılı ve yerli edebî eserleri halka tanıtmayı amaçlamışlardır.
• Sanat anlayışlarındaki farklılıklardan dolayı topluluk kısa sürede dağılmıştır.

Fecriati Şiirinin Özellikleri
• ‘‘Sanat için sanat’’ anlayışı hâkimdir.
• İşlenen başlıca temalar aşk ve tabiattır.
• Sanatçılar saf şiir anlayışıyla eser vermişlerdir.
• Aruz ölçüsü kullanılmış, en çok serbest müstezat ve sone nazım biçimleri tercih edilmiştir.
• Sanatçılar, Servetifünuncular gibi Arapça, Farsça sözcüklerin ve tamlamaların yoğun olduğu ağır bir dille ve kapalı
anlatımla şiirler yazmışlardır.
• Şiirde sembolizm başta olmak üzere empresyonizm ve parnasizm etkileri görülmüştür.
• Topluluğun öne çıkan şairleri Ahmet Haşim, Emin Bülent Serdaroğlu, Tahsin Nahit’tir.

Saf (Öz) Şiir Anlayışı
• Fransız şair Paul Valery’in şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşü çerçevesinde şekillenen bir mesaj verme kaygı-
sından uzak, amacı sadece estetik (güzellik) olan şiir anlayışıdır.
• Edebiyatımızda Ahmet Haşim’in Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar makalesiyle başlayan anlayışa göre şiir anlaşılmak
için değil; duyulmak, hissedilmek için yazılmalıdır.
• Saf şiirde söz ve musiki iç içedir ve anlam, biçimin arka planında kalmaktadır.
• Şiir şekil olarak mükemmel olmalıdır. Ahenk, söyleyiş tarzı, ritim, kafiye oldukça önemlidir.
• Saf şiir anlayışında estetik tavır ön plandadır. Amaç iyi ve güzel şiir yazabilmektir.
• Saf şiirde bireysel ve düşsel temalar ağır basar, imge önemli bir yere sahiptir, özgün şiir dili oluşturmak esastır.

• Şairler, sanat için sanat anlayışıyla kendilerine özgü düşsel bir âlem kurmuşlar; özgün ve yaratıcı imgeler oluştur-
muşlardır.
• Şiir öğretici değildir, hikâye unsuru barındırmaz; şiirde çağrışımlara fazlaca yer verilir.

66 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT