Page 64 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

SERVETİFÜNUN DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ

Servetifünun’da şiirin konusu iyice genişlemiştir. Şiirde toplumsal konulara yer vermemişler, bireysel anlayışla eser
vermişlerdir. Servetifünun topluluğu dağıldıktan sonra sadece Tevfik Fikret bireysel temalar yanında toplumsal konu-
lara da yer vermiştir.
Divan şiirindeki beyit güzelliği yerine bütün güzelliği anlayışı hâkim olmuştur.

Divan şiirindeki "kafiye göz için" anlayışı yerine "kafiye kulak için" anlayışı benimsenmiştir.

Servetifünun şiirinde sembolizm ve parnasizm akımları etkili olmuştur. Ayrıca şiirlerde romantik özelliklere de rast-
lanmıştır.
Servetifünun şirininin iki büyük ismi "Tevfik Fikret ve Cenap Şehabettin"dir.

SERVETİFÜNUN DÖNEMİ ŞAİRLERİ
Tevfik Fikret (1867-1915)

• Edebiyatla okuduğu okulda tanışan Fikret, Galatasaray Lisesindeki öğretmenleri Muallim Naci ile Recaizade Mahmut
Ekrem'i karşılaştırma neticesinde, her bakımdan daha çok etkilendiği Recaizade Mahmut Ekrem'in etkisi altında Batı
şiirine yönelmiş ve kendi döneminde bu yönelişin en güçlü temsilcisi olmuştur.
• İlk şiirlerinde "Sanat sanat içindir." ilkesine bağlı kalmış, sanatı 1899'dan itibaren bireysellikten toplumsallığa doğru
kaymıştır.

• Romantizmin etkisindeki ilk şiirlerinin konusu aşk ve tabiat; ölümüne kadar sürecek sonraki dönem şiirlerinin konusu ise
hak, hürriyet ve medeniyettir. Geleceğe dair hep bir ümit içindedir. O, şiirin bir "hayal oyuncağı" olmadığını dile getirmiş ve
ülkesinin medeniyet seviyesini Batı medeniyeti seviyesine yükseltmeyi amaç edinmiştir.

• Parnasizm akımından etkilenmiştir. Biçimdeki aşırı titizliği bu akıma ait en önemli özelliğidir.
• Şermin adlı çocuk şiirlerini hece ile kaleme alması dışında bütün şiirlerinde aruzu kullanmış ve bu vezni Türkçenin söyleniş
ahengine başarıyla uygulamıştır.

• Servetifünun edebiyatının en önemli özelliklerinden olan "nazmı nesre yaklaştırma", özellikle Fikret'in şiirlerinde hayat
bulmuş, anlamı birçok beyitte tamamlayarak manayı şiirin tamamına yaymıştır. Bazen tek bir cümleyi beş altı dizede söy-
lemiştir.
• Divan şiirindeki müstezat şeklini serbest şiire yaklaştırmış, sone nazım şeklini popüler hâle getirmiştir.
• Yaşadığı dönemin anlayışına yönelik eleştirilerini yaptığı Sis, Sabah Olursa, Millet Şarkısı, Doksan Beş’e Doğru, Han-ı
Yağma, Rübabın Cevabı şiirleri ünlüdür.
• Oğlu Haluk şahsında Türk gençliğine seslenmiş ve bu şiirlerini Haluk'un Defteri adlı kitabında toplamıştır. Haluk Türk
gençliğinin idealize edilmiş bir tipi değil, öğütler verilen simgesel şahsiyettir.

• Hayat olaylarının tasvirini yaptığı Ramazan Sadakası, Verin Zavallılara, Hasta Çocuk, Balıkçılar şiirleri toplumsal konu-
ludur.
• Şiir dışında roman, hikâye gibi nesir türlerinde eser vermemiştir.

Eserleri
Şiir: Rübab-ı Şikeste, Haluk'un Defteri, Rübabın Cevabı, Şermin, Tarih-i Kadim

64 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT