Page 59 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ

Bu dönem; roman, tiyatro, anı, makale, eleştiri, hikâye Toplumsal konular yerine bireysel konuların ön plana
gibi Batılı tarzdaki düzyazı türlerinin edebiyatımızda ilk çıktığı bir dönemdir.
defa yer aldığı bir dönemdir.
Bu dönem sanatçıları Batı kültürünü halka tanıtmaya Bu dönem 1876 yılında başlamış, 1896 yılında son
çalışmışlar, yeniliklere ayak uyduran bir toplumun geli- bularak yerini Servetifünun’a bırakmıştır.
şeceğine inanmışlardır.

İlk dönem sanatçıları sanat düşüncesinden daha çok Bu dönemde sanat eserleri bireyin kendi iç dünyası-
fikir aşılama düşüncesiyle eser vermişlerdir. Bu dö- nın dışavurumu şeklinde okuyucuyla buluşmuştur.
nemdeki bütün sanatçıların politik bir duruşu vardır.
Sanatçılar yazdıkları eserleri gazeteler aracılığıyla Bu dönemde halka okuma fikrini aşılamak düşüncesi
halka sunmuşlardır. Gerek düşünce yazıları gerekse kalmamış, sanat eserlerinde estetik kaygı ön plana
sanatsal yazılar gazeteyle halka ulaştırıldıkları için ga- çıkmıştır. Dolayısıyla dergi gazetenin önüne geçmiş-
zete "halkla aydınlar arasında iletişimi sağlayan" en tir.
önemli araç olmuştur.
Tanzimat edebiyatının temsilcileri tek bir türde eser ve- Tanzimat edebiyatının temsilcileri sadece tek bir türde
ren sanatçılar değillerdir. Hepsi birden fazla türde eser eser veren sanatçılardan değillerdir. Hepsi birden faz-
vermiş çok yönlü kişilerdir. la türde eser vermiş çok yönlü kişilerdir.

TANZİMAT BİRİNCİ DÖNEM ŞAİRLERİ
TANZİMAT BİRİNCİ DÖNEM ŞAİRLERİ
Şinasi (1826-1871)
Şinasi (1826-1871)
• Şinasi Batı uygarlığı etkisinde gelişen Türk edebiyatımızın kurucusudur.

• Batı'ya ait kavramları ilk defa o dile getirmiş ve Türk toplumuna yeni bir görüş verme amacını gütmüştür.
• Eserlerinin merkez noktası halktır ve "Sanat toplum içindir." anlayışındadır.
• Dili sadedir ve yazı dilini sadeleştirmeyi amaç edinmiş bir sanatçıdır. Halkı aydınlatmanın yolunun onun anlayacağı bir
dille yazmak olduğunu ilk dile getiren odur.
• Şiirlerinde güzellik anlayışını daha çok, bir fikir etrafında bütüncül bir anlayışla okuyucuya sunmuş, şiirimize kompozisyon

anlayışını o getirmiştir.
• Şinasi şiirlerine şekil bakımından pek bir yenilik getirmemiş, eski nazım şekillerini kullanmaya devam etmiştir.
• 1860 yılında Agah Efendi ile birlikte, Tercüman-ı Ahval adlı ilk özel gazeteyi, daha sonra 1862 yılında tek başına Tasvir-i
Efkâr’ı çıkartarak Türk gazeteciliğinin öncüsü olmuştur.
• Klasisizm akımından etkilenmiş ve öğretici edebiyatı savunmuştur.

• Edebiyatımızda ilklerin sanatçısı olmuştur.

Eserleri:
Tercüme-i Manzume : Eser Batı edebiyatı şairlerinin şiirlerinin tercümesidir.
Müntehabat-ı Eş'ar : Şiirlerinden seçmeler.

Namık Kemal (1840-1888)
• Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatında, bir ideal uğruna sanatını kullanan ilk büyük şairdir.
• En gür sesli vatan şairimizdir. Coşkulu bir romantiktir.
• Eserlerinde toplumsal konuları, vatan, millet, hak, hürriyet kavramlarını işlemiştir. Onun için vatan sevgisi dünyevi
her sevginin üstünde olmuştur.
• Sanat ona göre insanları uyandırmak ve topluma fayda sağlamak için bir araçtır. "Sanat toplum içindir." anlayışını

benimsemiştir.
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 59