Page 55 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

DİVAN ŞİİRİ 3

Fuzuli (1495-1556)
Kerbelâ’da (Bağdat) yaşamış, türbedarlık yapmıştır. İyi bir eğitim görmüş, Arapça ve Farsçayı öğrenmiştir. Yaşamı
sıkıntılar içinde geçmiştir. Din alanında, mantık ve matematik gibi bilimsel konularda kendini yetiştirmiştir. İlimsiz şi-
iri temelsiz duvara benzetir. Eserlerini Azerbaycan şivesiyle yazmıştır. Divan şiirinin en büyük ve en lirik şairi kabul
edilir. Şiirlerinde tasavvuf, aşk ve ıstırabı işleyen şair, rindane gazelleriyle meşhurdur. Mecazi aşkı bırakıp hakiki
aşkın peşine düşer. Aşk acısından hoşnut olup derdinin dermanının dert olduğunu söyler, vuslatı istemez. Tekke
ve divan şairleri kadar halk şairlerini de etkilemiştir.

Eserleri
Divan: Fuzuli Divanı, Türkçe Divan, Farsça Divan
Leyla vü Mecnun: Türk edebiyatının en meşhur mesnevisidir.

Bağdatlı Ruhi (?- 1605)
Tasavvufa şiirlerinde yer vermiştir. Fuzulî’nin etkisinde kalmıştır. Gazel ve kasidelerinde rindane ve âşıkane bir
hava vardır. Dili sade ve gösterişten uzaktır. Sosyal aksaklıkları işleyen terkibibent en önemli eseridir. Bu esere
Ziya Paşa, Muallim Naci gibi birçok şair tarafından nazire yazılmıştır.

Eserleri
Ruhî Divanı, gazeller, kasideler, Terkib-i Bent

Taşlıcalı Yahya (?-1582)
Mesnevileriyle tanınır, divan edebiyatında hamse sahibi sanatçılardandır. Kanuni Sultan Süleyman’ın, büyük
oğlu Şehzade Mustafa’yı idam ettirmesi üzerine hem padişahı hem de Rüstem Paşa’yı usta bir dille hicvettiği ve
terkibibent biçiminde yazdığı Şehzade Mustafa Mersiyesi ünlüdür.

16. YÜZYIL DİVAN ŞAİRLERİ

Nef’i (1575-1633)
İyi bir medrese eğitimi alır, Arapça ve Farsça öğrenir. İstanbul’da çeşitli devlet görevlerinde bulunur ancak hiciv-
leri nedeniyle hiçbirinde tutunamaz. Sert kişiliği, onu çağının en büyük hicivcisi yapmıştır. Zamanın vezirlerinden
Bayram Paşa’yı hatta IV. Murat’ı hicveden şiirleri hayatına mal olmuştur. Hicvin ve kasidenin en büyük şairidir.
Överken göklere çıkaran, yerince de yerin dibine batıran abartılı bir üslubu vardır. Sağlam bir tekniği, ağır bir dili,
cesur bir söyleyişi vardır. Şiirde sözün gücüne, söyleyiş ve ses unsuruna önem verir.

Eserleri
Türkçe Divan, Farsça Divan, Siham-ı Kaza (Kader Okları): Hicivlerini topladığı eseridir.

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 55