Page 56 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

DİVAN ŞİİRİ 3

Nabi (1642-1712)
İyi bir öğrenim görmüştür. Divan şiirine öğretici bir boyut kazandırmıştır. Atasözlerinden ve hikmetli sözlerden ya-
rarlanmıştır. Yaşadığı altı padişah devrinin sosyal zaaflarını görmüş, toplumcu bir şair duyarlılığıyla çağın aksaklık-
larını sade ve ince bir dille yermiştir. Halkın ruh hâline tercüman olan toplum hayat ve psikolojisine bağlı hâkimane
(didaktik) gazeller yazmıştır. Nabî ekolü olarak da bilinen hikemî şiirin öncüsü ve en kuvvetli temsilcisi olmuş ve
birçok şairi etkilemiştir. Hakîmane gazelleri önemlidir. Sanatta açıklık taraftarı olan şair, güzelden çok doğrunun
peşine düşmüştür.

Eserleri
Türkçe Divan
Mesnevi: Hayriyye (dinî ve ahlaki öğütler), Hayrâbâd, Tuhfetül Harameyn…

18. YÜZYIL DİVAN ŞAİRLERİ

Nedim (1680-1730)
İstanbullu şairlerimizdendir. İyi bir medrese eğitimi almıştır. Şiirleriyle devlet büyüklerinin ve özellikle de
III. Ahmed'in takdirini kazanmıştır. Patrona Halil İsyanı sırasında ölmüştür. Nedim, İstanbul'un eğlence dünyasının
ve Lale Devri’nin güzelliklerinin şairi olarak yaşamış ve yaşadıklarını şiirleştirmiştir. Dinî konulara hiç yer vermemiş-
tir. Halk ruhunu, deyimlerini, zevkini, coşkusunu, İstanbul’u ve İstanbul Türkçesini şiirlerine yansıtan şairin; yalın,
açık, musikili ve akıcı bir dili vardır. Gazel şairi olan Nedim şarkıda da en önemli isimdir. Söz sanatlarını başa-
rıyla kullanıp dilde ve nazım biçimlerinde yenilikler denemiştir. Divan edebiyatının katı kurallarının dışına çıkarak
mahallîleşme cereyanını başlatmıştır. Hece ölçüsüyle bir türkü de yazmıştır. Birçok şairi etkilemiştir.

Eserleri
Sahaifü’l Ahbar, Aynî Tarihi, Nedim Divanı

Şeyh Galip (1757-1799)
Galata Mevlevihanesi şeyhliğini sekiz yıl yürütmüştür. Çok genç yaştayken güçlü bir şair ve geniş kültürlü bir aydın
olarak tanınır. Henüz 24 yaşındayken divan sahibi olan şair, 26 yaşlarında Türk edebiyatında mesnevi türünün en
başarılı örneklerinden biri sayılan Hüsn ü Aşk adlı eserini tamamlamıştır. Hayal gücünün zenginliği ve hayallerinin
özgünlüğüyle diğer divan şairlerinden ayrılır. Divan edebiyatının son büyük üstadıdır. Sebkihindî tarzının temsilci-
sidir. Dili süslü, musikili ve ağırdır.

Eserleri
Hüsn ü Aşk: Tasavvuf sembolleriyle örülü “alegorik” bir mesnevidir. Devir nazariyesini, Allah aşkını, tarikat
felsefesini bu eserinde işlemiştir. Hüsnümutlak olan Allah’ı ve onun güzelliğini bulma yolundaki âşığın başına
gelebilecekleri anlatmıştır.

56 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT