Page 21 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

VARLIK FELSEFESİNİN KONUSU VE PROBLEMLERİ

Whitehead’a göre:
Evren, mekanik bir varlık değil canlı bir oluştur.
Dünyada yenilenmeye doğru bir eğilim vardır.
Whitehead doğadaki oluşun bir Tanrı deneyi olduğunu savunur.
Tanrı’nın iki yönü olan yaratıcılık ve süreklilik doğada dönüşümlü olarak birbirini tamamlar.

B) Varlık ideadır.
Varlığın "idea"dan oluştuğunu savunan felsefi görüş idealizmdir.
İdealizmin önemli temsilcileri Platon, Aristoteles, Fârâbi ve Hegel’dir.

Platon’a göre:
İki ayrı evren vardır: İdealar ve duyular evreni.
Asıl gerçek, idealar evrenidir. İdealar evrenindeki varlıklar değişmeyen, oluş ve hareket hâlinde olmayan, öncesiz ve son-
rasız varlıklardır. İdealar akılla kavranırlar.
Nesneler evreni ise ideaların yansımasıdır. Bu evrendeki varlıklar değişim ve oluş hâlindeki sonlu varlıklardır ve duyularla
kavranırlar.

Aristoteles’e göre:
İdealar, varlıkların içinde bulunan ve varlığa şekil veren özler yani formlardır.

Varlık madde ve formdan oluşur.
Aristoteles’e göre doğadaki her varlığın bir oluş sebebi vardır.
Aristoteles, bir şeyin varlığını ve işlevini dört neden görüşüyle açıklar. Bu nedenler: Maddi neden, formel neden, fail neden
ve ereksel nedendir.

Fârâbî’ ye göre:
Varlığın temelinde Tanrı vardır.
Varlık, zorunlu ve mümkün olmak üzere ikiye ayrılır.
Zorunlu varlık Tanrı’dır. Tanrı birdir ve her şeydir, tüm varlıkların var olma nedenidir. Kendi var oluşunu başka hiçbir varlığa
borçlu değildir.
Mümkün varlıklar ise kendi başına var olmayan, var olmak için zorunlu varlığa ihtiyaç duyan varlıklardır.

Hegel’e göre:
Tüm evren bir ilkenin, bir ilk temelin kendini açması, belli bir amaca doğru gelişmesidir.
Her şeyin temelinde bulunan bu ilke “Geist”tır. Geist, mutlak akıl ya da zihindir.
Varlığın yasaları “diyalektik”in yasalarıdır. Diyalektik; tez, antitez ve sentez olarak adlandırılan ve birbirini izleyen üç aşa-
mayı içeren bir değişim, gelişim ve ilerleme sürecidir.

C) Varlık maddedir.
Materyalizm (Maddecilik), varlığın insan düşüncesinden bağımsız, madde cinsinden olduğunu savunan felsefi görüştür.
İdealizm karşıtı bir varlık anlayışına sahip olan materyalizmin önemli temsilcileri Demokritos, Thomas Hobbes, Karl Marx’tır.

Demokritos’a göre:
Varlığın ana maddesi “Atom”dur.
Atomlar farklı oranlarda birleşip ayrılarak varlıkları meydana getirirler.
Atomlar evrendeki boşluk içinde mekaniksel bir şekilde hareket ederler.
FELSEFE - TYT/AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 23