Page 25 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

FELSEFE

KONU EVRENDE AMAÇLILIK VE DÜZENLİLİK - VARLIK TÜRLERİNİN
ÖZETİ SINIFLANDIRILMASI
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

EVRENDE AMAÇLILIK VE DÜZENLİLİK

Var olmanın bir anlamı, bir amacı var mıdır?
Evrende amaçlılık olup olmadığı sorusuna yaygın olan iki farklı yanıt verilmiştir:
1. Teolojik görüş; amaçlılık konusunda Tanrı’nın varlığını dayanak olarak ele alır. Buna göre Tanrı, evreni bir amaç doğ-
rultusunda yaratmıştır. Evrendeki varlıklar ve varlıklarda meydana gelen değişim tamamen Tanrı’ya bağlıdır.
2. Materyalist görüş; evrende bir amaçlılık bulunmadığını savunur. Tanrı’nın var olmadığı düşüncesinden hareketle ev-
renin varoluşunda bir amaçlılık olmadığını kabul ederler. Onlara göre evren kendiliğinden, mekanik biçimde var olmuştur.

Bu problem alanına ilişkin filozofların görüşleri ise kısaca şöyledir:
• Spinoza’ya göre evren, nedensellik ilkesine göre var olur.
• Schopenhauer’a göre evrenin yapısı akılsal değildir, dolayısıyla evrenin bir amacı da yoktur. Kozmik bir istencin ürü-
nü olarak varlık gerçekleşir.
• Bergson’a göre evren yaratıcı hamlenin kendisini gerçekleştirme sahasıdır.

• Aristoteles’e göre varlıkta olan her şey belli bir nedenle ve bir amacın gerçekleşmesi için vardır.
• Hegel’e göre evren, geist (ruh/tin) dediği ruhsal özellikteki gücün kendini gerçekleştirmesiyle mevcudiyet kazanır.

Varlık Türlerinin Sınıflandırılması
Varlık ve var olan aynı şey midir?
Ontolojinin konusu “varlık” tır. “Varlık” var olan her şeydir. Bu anlamda varlıklar ikiye ayrılır:
1. Gerçek (reel) varlık: İnsan zihninden bağımsız olarak var olan varlıklardır. Biz onları algılasak da algılamasak da onlar
hep vardır. Gerçek varlıklar somut ve değişkendir. İnsan, kedi, çiçek vb.
2. Düşünsel (ideal) varlık: Varlığı insan zihnine bağlı olan yani zihnin ürünü olan varlıklardır. Düşünsel varlıklar zaman ve
mekânın dışındadır. Bu nedenle de değişken değillerdir. Deniz kızı, sayılar, semboller vb.

FELSEFE - TYT/AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 27