Page 81 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

GÖRÜŞ ANALİZİ: KONFÜÇYÜS, SOKRATES, PLATON VE ARİSTOTELES

4. METİN: ARİSTOTELES - DAVRANIŞLARDA ORTA YOLU BULMA
Aristoteles, ahlaki erdemlerin birer alışkanlık veya karakter durumu olduğunu
savunur ve bunların aşırılıklar arasında bir denge içinde gerçekleştiğine inanır.

SORU: Metinden alınan bölümle vurgulanmak istenen düşünce nedir?
“Bu nedenle erdemli olmak güç iştir. Her şeyde ortayı bulmak zor iştir. (…)
Öfkelenmek, para vermek ve harcamak herkesin yapabileceği kolay bir şeydir
ama bunların kime, ne kadar, ne zaman, niçin, nasıl yapılacağı ne herkesin
bileceği bir şey ne de kolaydır.”

Metne İlişkin Kavramlar
Erdem: Ahlaki bakımdan her zaman ve sürekli olarak iyi olma eğilimi. İyi ve Aristoteles
doğru eylemlerde bulunmaya yatkın olma durumu.
Düşünce erdemleri: Şeylerin niçin öyle olduğunu keşfetmeye bağlı, entelektüel erdemlerdir. Bilgelik olarak belirlenen
erdemlerdir.
Karakter erdemleri: Adalet, cesaret, ölçülülük gibi iki aşırı uç arasındaki ölçülü olanı bulmaktan meydana gelen alışkan-
lıkla kazanılan erdemlerdir.

İyi: Ahlak felsefesinde yapılması uygun görülen, önerilen davranışa iyi denir.
Kötü: Ahlak felsefesinde yapılması yasaklanmış, ahlakın uygun görmediği eylemlere ise kötü denir.
Aristoteles’te iyi: Bir şeyi yerine getirmek durumunda olduğu kendi özel işleviyle tanımlamıştır. Buna göre bir çekiç, çe-
kiçlerden beklenen işi tam olarak yerine getiriyorsa o iyi bir çekiçtir. İyi bir mimar, mimar olarak işini en iyi şekilde yapan
bir sanatkârdır.

Metnin çözümlenmesi:
Aristoteles’in bu temel savını şu şekilde destekleyebiliriz:
İnsan biri aşırılık öteki eksiklik olan iki kötülüğün arasındaki orta yolu bulmalıdır. Burada akıl, doğru düşünmeyle, insanın iki
uç arasında orta yolu bulmasını sağlar. Erdemler doğal olarak ya da doğaya aykırı olarak elde edilmezler, sadece insanın
onları elde edebilecek bir doğal yapısı bulunur, insanın bunları alışkanlıklarla geliştirmesi gerekir. İnsanın erdemli olabil-
mesi için öncelikle iyi yetiştirilmesi gerekir. Doğru davranışı yapa yapa, yani alışkanlık edinerek insanda erdem oluşur. İyi
bir insan ise doğası gereği işlevini yerine getiren insandır. İnsanı tüm diğer canlılardan ayırt eden akıllı bir varlık olmasıdır.
Dolayısıyla insan için iyi davranış akla uygun düşen davranıştır. İyi hayat ise yine akla uygun bir hayat olmalıdır.

FELSEFE - TYT/AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 83