Page 105 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

MİTOZUN GENEL ÖZELLİKLERİ VE EVRELERİ

1. Mitoz (Karyokinez):
Profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olmak üzere dört evrede gerçekleşir.
Profaz
• Profaz başlangıcında kromatin iplikler kısalarak kro-
mozom hâlini almaya başlar.
• Çekirdekçikler kaybolur.
• Çekirdek zarı ve endoplazmik retikulum parçalanma-
ya başlar.
• Mitotik iğ iplikleri oluşur.
• Her bir kromozom sentromer bölgelerinden birbirine
tutunmuş özdeş iki kromatitten oluşur.
• Sentrozoma sahip olan hücrelerde interfazda eşlenen
sentrozomlar, birbirinden uzaklaşır ve zıt kutuplara
doğru gider.
• Profaz sonuna doğru çekirdek zarı parçalanır.

Metafaz

• İğ ipliklerine kinetokorlarından tutunmuş kromozomlar,
hücrenin ekvatoral düzleminde (metafaz plağı) yan
yana dizilir.

• Metafaz, kromozomların en belirgin görüldüğü evredir.

Anafaz
• Kardeş kromatitler ayrılarak zıt kutuplara çekilir. Bu
olay, anafazın başlangıcı olarak kabul edilir.
• Kardeş kromatitler, kutuplara gitmek üzere ayrıldığın-
da artık kromozom olarak adlandırılır.

• Kromozomlar kutuplara ulaştığında anafaz tamamlanır.

Telofaz

• Çekirdek zarının yeniden oluşmasıyla iki çekirdekli bir
hücre oluşur.
• İğ iplikleri kaybolur.
• Çekirdekçikler yeniden oluşur.
• Kromozomlar kromatin ipliklere dönüşür ve çekirdek
bölünmesi tamamlanır.
• Genellikle telofazın sonuna doğru bitki hücrelerinde
orta lamel (ara plak) oluşumu, hayvan hücrelerinde
sitoplazma boğumlanması başlar.

DİKKAT
Profazda meydana gelen olaylar, bitki hücrelerinde hayvan hücrelerine göre farklılıklar gösterir. Bunlardan biri mitotik iğ
ipliklerinin oluşumunda görülür. Bitki hücrelerinde sentrozom olmadığı için iğ ipliklerini mikrotübül organize edici bölge
oluşturur.
• Kromozomların büyüklüğüne ve biçimine göre çiftler hâlinde görüntülenmesi yöntemine karyotip denir. Metafazda
kromozomların karyotipi çıkarılarak varsa sayı ve şekil bakımından kromozom anormallikleri belirlenir.
Bu yöntemle bazı kalıtsal hastalıkların erken teşhisi konulur.

105
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 105