Page 115 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

MAYOZUN GENEL ÖZELLİKLERİ VE EVRELERİ

MAYOZUN EVRELERİ
Mayoz, birbirini takip eden mayoz I ve mayoz II aşamalarından oluşur. DNA’nın bir kez eşlenmesinden sonra arka arkaya
iki çekirdek ve iki sitoplazma bölünmesi gerçekleşir. Mayoz ile kromozom sayısı yarıya inmiş ve kalıtsal özellikleri birbirin-
den farklı üreme hücreleri oluşur.
Mayoz I

Profaz I
• Mayozun en uzun ve en karmaşık evresidir.

• Kromatin iplikler, kıvrılıp katlanır ve birbirinin kopyası iki kardeş kromatitten olu-
şan kromozomları oluşturur.

• Çekirdek zarı parçalanır, çekirdekçik kaybolur.
• Hayvan hücrelerinde eşlenen sentrozomlar ve bunların uzantısı mikrotübüllerden
iğ iplikleri oluşur. Kromozomlar kinetokorlarından iğ ipliklerine tutunarak ekvatoral
düzleme göç etmeye başlar.
2n = 4

• Bu evrede mitozdan farklı olarak homolog kromozomlar yan yana gelerek dört kromatitli tetrat yapısını oluşturur.

• Homolog kromozomların yan yana gelip fiziksel olarak birbirlerine geçici bağlanmasıyla sinapsis olayı gerçekleşir.
• Homolog olmayan kromozomların kardeş olmayan kromatitleri, çapraz olarak üst üste gelerek temasla kiyazma bölgesini
oluşturur.
• Homolog olmayan kromozomların kardeş olmayan kromatitlerin oluşturduğu kiyazma bölgelerinde krossing over
(parça değişimi) gerçekleşir.

İğ ipliği
Kiyazma bölgesi Sinapsis sırasında bir arada tutulan
kardeş olmayan kromatitler

Kardeş kromatitler

2n = 4

Tetrat

• Krossing over sayesinde oluşan yeni gen kombinasyonları, birbirinden farklı gametlerin oluşmasını sağlar.
• Her mayozda tetrat ve sinapsis oluşumu gözlenir ancak krossing over her zaman gerçekleşmeyebilir.
• Bir kromozom üzerinde bulunan genler arasındaki uzaklık arttıkça krossing over olma olasılığı da artar.
• Krossing over sayesinde kromozomlar yeni bir genetik dizilime sahip olur.

KRİTİK BİLGİ
• Tetrat sayısı o hücrenin haploit kromozom sayısına eşittir.
• Kromatit sayısı kromozom sayısının 2 katıdır.

115
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 115
BİYOLOJİ - TYT