Page 146 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

EKOLOJİK KAVRAMLAR, EKOSİSTEMİN CANLI VE CANSIZ BİLEŞENLERİ

Ekosistem, belirli bir bölgedeki canlı komüniteleri ve bu canlılarla etkile-
şim hâlinde olan fiziksel faktörlerden oluşur. Ekosistemler, karasal eko-
sistemler ve sucul ekosistemler olarak iki grupta incelenir. Çöl, çayır ve
tropikal yağmur ormanları karasal ekosistemlere örnek oluşturur. Sucul
ekosistemler tatlı su ve tuzlu su ekosistemlerinden oluşur. Göl, akarsu,
bataklık, yer altı suları, barajlar, göletler, dere, çay ve nehirler tatlı su;
denizler ve okyanuslar tuzlu su ekosistemleridir. Mercan resifleri, nehir
ağızları, longozlar ve lagünler de denizlerin kıyılara yakın kısımlarında
bulunan özel ekosistemlerdir. Bir kıta, bir okyanus ekosistem olarak kabul
edilebileceği gibi bir orman, çayır, göl hatta akvaryum da birer ekosistem-
dir. Dünya en büyük ekosistemdir. Ekosistem örneği

Biyosfer (ekosfer, küresel ekosistem), dünya üzerinde canlıların yaşamlarını sürdürdüğü tüm ekosistemlerin toplamıdır.
Kısaca biyosfer dünya üzerinde canlıların yaşadığı alanların tümüdür.

Ekolojik organizasyon düzeyleri küçükten büyüğe doğru sıralaması:

Biyosfer

DİKKAT
Ekosistem
Aynı türe ait canlılar popülasyonu, popülasyonlar komüniteyi, ko-
müniteler ise cansız çevre ile birlikte ekosistemi meydana getirir.
Komünite
Biyosfer, tüm ekosistemleri içine alan dünya üzerinde canlıların
yaşamını sürdürdüğü alandır.
Popülasyon

Ekolojik organizasyon düzeyleri

Büyük iklim kuşaklarında geniş yaşam alanlarını, karakteristik bitki ve hayvan topluluklarını içine alan büyük coğrafik alan-
lara biyom denir. Karasal biyomlar, tatlısu biyomları, tropikal yağmur ormanları ve tundralar bu alanlara örnektir. Biyomun
büyüklüğü; popülasyonların birey sayısı, çevresel koşullar ve coğrafik özelliklere göre değişir. Örneğin, çöl çok geniş bir
alan olmasına rağmen barındırdığı tür çeşitliliği azdır. Biyomlar geniş ekosistemlerdir.
Bir organizmanın yaşayıp çoğalabildiği yaşam alanına habitat denir. Örneğin; balinanın habitatı okyanus, kutup ayısının
habitatı ise tundralardır.
Habitat içindeki bireylerin yaşamlarını sürdürürken gerçekleştirdikleri beslenme, üreme, davranış, yaşam biçimi ve diğer
canlılarla ilişkileri gibi faaliyetlerin tamamı ekolojik niş olarak tanımlanır. Kraliçe arının ekolojik nişi, yumurta üreterek
çoğalmayı sağlamaktır.

Kutup ayısının habitatı tundralardır. Arılarda niş

146 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT