Page 151 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

CANLILARDAKİ BESLENME ŞEKİLLERİ

Hem üretici hem de tüketici canlıları yiyerek beslenen canlılara karışık beslenenler (omnivor) denir. Hem etçil hem otçul
canlılara insan, ayı, leylek, hindi, fare ve bazı balık türleri örnek verilebilir.

Ayı Leylek Fare

b) Ayrıştırıcılar (Saprotroflar)
Bu canlılar, ölü bitki ve hayvan atıkları ile diğer organik atıkların üzerine sindirim enzimleri salgılayarak bu maddeleri
parçalar ve ihtiyaç duydukları organik maddeleri hücrelerine alır. Böylece hem kendi besin ve enerji ihtiyacını karşılar
hem de ekosistemdeki madde döngülerinde rol oynar. Ayrıştırıcı canlılara bazı bakteri ve arkeler, cıvık mantarlar ve bazı
mantar türleri örnek verilebilir.

KRİTİK BİLGİ DİKKAT

Bir ayrıştırıcı organizma, prokaryotik (bakteri) ya da Ayrıştırıcılar hem sucul hem de karasal besin zincir-
ökaryotik (mantar) hücre yapısına sahip olabilir. lerinin tüm basamaklarında bulunur.

Ekosistemlerdeki canlılar arasında bir denge vardır. Bu
dengeyi üreticiler besin üretimiyle, tüketiciler madde akta-
rımıyla, ayrıştırıcılar da inorganik maddelerin doğaya geri
dönüştürülmesiyle sağlar. Ayrıştırıcılar, doğadaki madde
döngüsünün kilit canlılarıdır.
Bir ekosistemde ayrıştırıcı organizma sayısı azalırsa;
• İnorganik madde miktarı azalır.

• Organik atıkların toprakta birikmesiyle çevre kirliliği
artar.

• Başta azot olmak üzere madde döngüleri yavaşlar.
• Üretici ve tüketici canlıların sayısı azalır.

DİKKAT Ayrıştırıcılara örnek ekmekteki küf mantarı

Bir ekosistemden ayrıştırıcı canlılar çıkarılırsa eko-
sistem varlığını devam ettiremez.
Hem Ototrof Hem Heterotroflar
Bazı canlı türleri fotosentez yaparak organik besin ihtiyacını
karşılarken dış ortamdan da hazır olarak besin alabilir. Bu
tür canlılara hem ototrof hem heterotrof canlılar denir.
Hem üretici hem tüketici olan canlılara öglena örnek veri-
lebilir.
Öglena kloroplast organeli bulundurur ve ışık varlığında
kendi besinini kendisi sentezler. Bu yönüyle ototroftur. Işık
yokluğunda ise dış ortamdan besinini hazır olarak alabilir.
Bu yönüyle de heterotroftur.
Öglena
151
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 151