Page 155 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

EKOSİSTEMDE MADDE VE ENERJİ AKIŞI

Biyolojik Birikim
Doğaya insanlar tarafından atılan birçok kimyasal ve sentetik madde mikroorganizmalar tarafından ayrıştırılarak veya ha-
vaya ve suya karışarak seyrelir; canlılara zarar veremeyecek düzeye gelir. Bazı kirleticiler, mikroorganizmalar tarafından
parçalanamaz ve çevrede yıllarca kalır. Bu tip kirleticiler, besin piramidini oluşturan farklı trofik düzeylerdeki canlıların
dokularında birikmeye başlar. Bu olaya biyolojik birikim denir.
Besin piramidinde üreticilerden üst basamaklara doğru çıkıldıkça canlıların vücudunda biriken zehirli madde miktarı artar.
Organizmalarda biyolojik birikimin sebepleri bu maddelerin yağda çözünerek yağ dokuda depo edilmesi, canlı metaboliz-
ması tarafından kullanılamaması, vücuttan atılamaması gibi özelliklere sahip olmasıdır.
Bazı radyoaktif maddeler, cıva, kurşun gibi ağır metaller, siyanür ve DDT (dikloro difenil trikloroetan) biyolojik birikim yo-
luyla aktarılan maddelere örnek verilebilir.
Bu tip kirleticilerin en son ulaşacağı yer, toprak ve su ortamıdır. Kimyasal maddeler, yeraltı sularına ve içme sularına karı-
şabilir. Toprağa karışan kirletici maddeler ise üreticilere, oradan da besin zinciriyle tüketicilere aktarılabilir. Besin zincirinde
üreticiden son tüketiciye doğru gidildikçe biyolojik birikim artar.

Biyolojik birikim yapan maddeler besin zincirinde gittikçe artan oranda birikir.

155
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 155