Page 152 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU
ÖZETİ EKOSİSTEMDE MADDE VE ENERJİ AKIŞI
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

EKOSİSTEMDE MADDE VE ENERJİ AKIŞI
Tüm canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için enerjiye ve karbon, azot gibi elementlere ihtiyaçları vardır. Işık
enerjisi, bitkiler tarafından kimyasal bağ enerjisine dönüştürülerek inorganik maddelerden üretilen organik besinlerin ya-
pısına aktarılır. Organik besinlerin yapısında bulunan enerji, besin zinciri yolu ile tüm canlılara aktarılır. Canlıların atıkları
ve kalıntıları ayrıştırıcılar tarafından ayrıştırılır. Ekosistemdeki madde ve enerji akışı; üretici, tüketici ve ayrıştırıcı canlılar
aracılığı ile dengede kalır. Bu dengenin sağlanmasında besin zincirleri ve madde döngüleri önemli rol oynar.
Sadece üreticilerle beslenen canlılara birincil tüketici, birincil tüketicilerle beslenenlere canlılara ise ikincil tüketici denir.
Birincil tüketiciler, otçul (herbivor); ikincil tüketiciler ise etçildir (karnivor). Ayrıca etçiller üzerinden beslenen tüketiciler de
vardır; bunlara da üçüncül tüketici denir.
Ayrıştırıcılar, ekosistemdeki tüm canlıların kalıntılarını ayrıştırarak ekosisteme kazandırılmasını sağlar. Ayrıştırıcılar azal-
dığında ya da yok olduğunda diğer canlıların dağılımı da etkilenmiş olur.
ısı

AYRIŞTIRICILAR

ısı Madde
döngüsü
İKİNCİL TÜKETİCİLER
(Etçiller)
ısı Enerji
akışı
BİRİNCİL TÜKETİCİLER
(Otçullar)
ısı

ÜRETİCİLER

Güneş
Ekosistemde madde ve enerji akışı
Besin Zinciri
Üreticilerden başlayarak canlılar arasında bir zincirin halkaları gibi devam eden beslenme ilişkisine besin zinciri adı ve-
rilir. Besin zinciri, üreticilerin Güneş'ten gelen ışık enerjisini fotosentezde kullanmasıyla başlar. Üreticilerde besin olarak
depolanan bu enerji, besin zinciri yoluyla ekosistemin bütün üyelerine dağılır.

Dördüncül
tüketiciler
Üçüncül tüketiciler

İkincil tüketiciler Üçüncül
Dördüncül tüketiciler tüketiciler

İkincil
Birincil tüketiciler
tüketiciler
Ayrıştırıcılar
Birincil
tüketiciler

Üreticiler
Ayrıştırıcılar Üreticiler
Karasal besin zinciri örneği Sucul besin zinciri örneği

152 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT