Page 156 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU
ÖZETİ MADDE DÖNGÜLERİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

MADDE DÖNGÜLERİ
Doğada yaşamın sürekliliği için karbon, su, oksijen, azot, kükürt ve fosfor gibi maddeler devirli olarak kullanılır. Yani canlılar
ihtiyaç duydukları bu maddeleri yaşadıkları ortamdan alır, kullanır ve sonra çeşitli yöntemlerle ortama geri verir. Madde-
lerin ekosistem içindeki bu dolaşımına madde döngüsü denir.
Bu döngülerden bazıları su, karbon ve azot döngüleridir.

Su (H O) Döngüsü
2
Su, tüm canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürmesi için zorunlu bir bileşiktir.
Yeryüzündeki suların büyük kısmı okyanuslarda bulunur. Su atmosferde buhar hâlinde; okyanus, deniz, göl, akarsu, yer
altı kaynaklarında ve kayalıklardaki çatlakların arasında sıvı hâlde; kutuplarda buz hâlinde bulunur. Su döngüsü, güneş
enerjisinin ve yer çekiminin etkisi ile atmosfer ve yeryüzü arasında düzenli olarak gerçekleşir.
Su döngüsü, buharlaşma ve yoğuşma gibi iki fiziksel olaya dayalı olarak gerçekleşir. Su, güneş ışınlarının etkisiyle
ok yanusların, göllerin, nehirlerin ve kara parçalarının yüzeyinden buharlaşarak atmosfere geçer. Ayrıca bitkilerden ve
diğer canlılardan terleme ve solunum yoluyla buharlaşan su da atmosfere geçer.

Su buharı atmosferin soğuk bölgelerinde yoğuşarak kar, yağmur vb. yağışlar şeklinde yeryüzüne ulaşır. Suyun bir kısmı
göl, gölet gibi su birikintilerinde toplanır. Bir kısmı da toprağa ve yer altı sularına katılır. Yer altı suları da çeşitli yollarla
tekrar yer üstü sularına dâhil olur.

Bitkiler ihtiyaç duydukları suyu kökleriyle, hayvanlar ise içtikleri suyla ve yedikleri besinlerle alır. Bitkiler ve hayvanlar terle-
me ve solunum sonucu oluşan suyu buhar şeklinde tekrar atmosfere verir. Aynı zamanda bitkiler, kökleriyle suyun toprakta
tutulmasında en büyük etkendir.

Yoğuşma Yağış

Yağmur
Kar
Buharlaşma

Buzul

Terleme

Okyanus
Akarsu Nehir ve Göl

Yer altı suyu

156 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT