Page 159 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARININ SEBEPLERİ,
ÖZETİ HAVA KİRLİLİĞİ, ASİT YAĞMURLARI, KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARININ SEBEPLERİ

Güncel çevre sorunlarına neden olan etmenler; fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak gruplandırılabilir. Bu etmenlerin büyük
çoğunluğu, insan faaliyetleri sonucu ortaya çıkmaktadır. Teknolojik gelişmeler ile insanların beslenme, barınma, ulaşım
gibi faaliyetleri yaşadıkları çevreyi olumsuz etkiler. Canlıların yaşam alanlarında meydana gelen kirlilik; ekosistemlerin
bozulmasına, tür çeşitliliğinin azalmasına veya bazı türlerin yok olmasına neden olur.
Çevre sorunları nedeniyle her yıl dünyadaki milyonlarca insan çeşitli hastalıklara yakalanıp yaşamını yitirmektedir. Çevre
sorunlarının büyük bir kısmı, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde görülür.
Çevre sorunları sadece insanları değil aynı zamanda hayvanları, bitkileri ve cansız çevreyi de olumsuz yönde etkiler.
Güncel çevre sorunlarına; biyolojik çeşitliliğin azalması, hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği, radyoaktif kirlilik, ses kirliliği,
asit yağmurları, küresel iklim değişikliği, erozyon, doğal hayat alanlarının tahribi ve orman yangınları örnek verilebilir.
HAVA KİRLİLİĞİ
Hızlı nüfus artışına bağlı olarak insanların üretim ve tüketim faaliyetleri sonucu ortaya çıkan kirleticiler, havanın doğal
bileşimini bozmaktadır.
Canlıların sağlığını olumsuz etkileyecek ve cansız çevreyi bozabilecek maddelerin katı, sıvı ve gaz hâlindeki kükürtdioksit
(SO ), karbondioksit (CO ), ozon (O ), azotdioksit (NO ) gibi gazların ve kimyasalların havada normal sınırların üzerinde
2
2
2
3
bulunması hava kirliliği olarak adlandırılır. Hava kirliliği, doğal olaylar ve insanların sebep olduğu yapay kirlilikler sonucu
oluşur. Doğal kirleticiler; orman yangınları, volkan patlamaları, kum fırtınaları, okyanus ve denizlerden atmosfere katılan
gaz, toz ve su buharıdır. Yapay kirleticiler, tümüyle insan etkisiyle ortaya çıkar. Fosil yakıtların çok fazla yakılması, kalitesiz
kömür kullanılması sonucu ortaya çıkan gazlar ve motorlu taşıtlardan salınan egzoz gazları yapay kirleticilerdir.
Kirli havada bulunan yüksek miktardaki zararlı maddelerin solunması; kronik bronşit, nefes darlığı, üst solunum yolu enfek-
siyonları gibi rahatsızlıklara neden olur. Hava kirliliği; toprak, su ve yer altı sularının da kirlenmesinde etkilidir. Atmosferde
birikerek hava kirliliği oluşturan sera gazları ve asidik gazlar; küresel iklim değişikliğine, ozon tabakasının incelmesine, asit
yağmurlarına ve yer altı sularının kirlenmesine sebep olur.
Hava kirliliğini önlemek için sanayi tesislerinde bacalara filtre takılmalı, yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalı, yeşil
alanlar artırılmalı, ormanlık alanlar korunmalı ve çoğaltılmalıdır. Ulaşımda toplu taşıma araçları tercih edilmeli, biyoyakıt
kullanımı teşvik edilmeli, çevre kirliliği konusunda bireyler bilinçlendirilmelidir.

159
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 159