Page 166 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU ÇEVRE SORUNLARININ ORTAYA ÇIKMASINDA
ÖZETİ BİREYLERİN ROLÜ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

Ekolojik Ayak İzi
İnsanların günlük yaşantıları sırasında tüketilen doğal kaynakla-
rın yeniden üretimi ve oluşan atıkların geri kazanımı için belirli
bir miktar verimli toprağa ve suya ihtiyaç vardır. İnsanların üretim
ve tüketim faaliyetleri sonucu kullandığı enerjinin, kaynakların ve
ham maddenin yeniden üretilmesi ve oluşturulan atıkların etkisiz
hâle getirilmesi için gerekli olan toprak ve su alanı miktarının öl-
çümüne ekolojik ayak izi denir.
Ekolojik ayak izi, doğal kaynaklar ve ekosistem üzerinde belirli
bir nüfusun doğaya yükünü hesaplamak amacıyla oluşmuş bir
yöntemdir.
Doğal kaynakların tükenmemesi ve sürdürülebilir bir kalkınmanın
sağlanabilmesi için bireylerin ekolojik ayak izlerinin bilincinde ol-
ması gerekir.

Ekolojik ayak izini küçültmek için;
• Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır.
• Enerji ve gıda israfını önlemek gerekir.
• Daha az elektrik, kâğıt, su kullanmaya özen gösterilmelidir.

Karbon Ayak İzi
Her birey; ulaşım, barınma, beslenme, elektrik tüketimi gibi faali-
yetler, satın aldığı ve kullandığı ürünlerle atmosferde karbondiok-
sit salınımına neden olur. Bu tür etkinlikler sonucu atmosfere sa-
lınan karbondioksit miktarının tamamı, canlıların karbon ayak
izini oluşturur. Karbon ayak izi genellikle ton, kg ya da g olarak
ifade edilir ve bir yıllık zaman dilimi için hesaplanır. Karbon ayak
izi ölçülürken diğer sera gazlarının miktarı da dikkate alınır.
Karbon ayak izi, birincil ayak izi ve ikincil ayak izi olarak iki ana
parçadan oluşur. Birincil ayak izi; evsel enerji tüketimi, ulaşım ve
fosil yakıtların yanmasıyla ortaya çıkan karbondioksit oranının öl-
çüsüdür. İkincil ayak izi ise kişilerin günlük yaşantısında kullandı-
ğı ürünlerin imalatından bozulmasına kadar olan süreçteki dolaylı
karbondioksit oranının ölçüsüdür.

Atmosfere salınan karbondioksit miktarını azaltmak için alınacak bazı önlemler;
• Plastik poşet ve şişe kullanımını azaltmak.
• Ambalajlanmış veya uzak mesafelerden gelen yiyecek ve içeceklerin israfını önlemek.
• Mümkün olduğunca ulaşımda toplu taşıma araçlarını tercih etmek.
• Fabrika bacalarına filtre takmak.

• Güneş ve rüzgâr enerjisi gibi yenilenebilir enerji kullanmak.
• Aydınlatmada tasarruflu ampulleri tercih etmek.
• Binalara yalıtım yapmak.
• Evsel atıkları ve fabrika atıklarını geri dönüşüme kazandırmak.

• Yeşil alanları korumak ve ağaçlandırma çalışmalarını artırmak.
166 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT