Page 167 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

ÇEVRE SORUNLARININ ORTAYA ÇIKMASINDA BİREYLERİN ROLÜ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Su Ayak İzi
Su ayak izi, birim zamanda kullanılan (buharlaşma dâhil) ya
da kirletilen su miktarı ile ölçülmektedir. Bir bireyin, toplumun
ya da kurumun su ayak izi; bireyin veya toplumun tükettiği
malların ve hizmetlerin üretimi için kullanılan veya üreticinin
mal ve hizmet üretimi için kullandığı toplam temiz su kaynak-
larının miktarıdır. Tüketilen her malın ve hizmetin imalatından
tüketimine kadar harcanan suyun miktarını saptama bakımın-
dan önemli bir araçtır.
Su ayak izinin yeşil, mavi ve gri olmak üzere üç bileşeni var-
dır. Yeşil ve mavi renkler su tüketimini, gri su ise su üzerindeki
kirliliği anlatır. Türkiye’de içme ve kullanma amacıyla günlük
kişi başına düşen ortalama su miktarı 216 litredir. Mal ve hiz-
metler aracılığıyla tüketilen su miktarı ise kişi başı günlük 5.416 litredir. “Mal ve hizmetler aracılığıyla tüketilen su miktarı”
bir malın tüketiciye varana kadar geçirdiği tüm süreçlerde kullanılan su miktarını ifade eder.
Örneğin, bir fincan sade kahvenin son kullanıcıya kadar geçirdiği süreçler şöyle sıralanabilir: Kahve bitkisinin ekilmesi,
yetiştirilmesi, ürünün toplanması, işlenmesi, nakliyesi, kahve çekirdeklerinin paketlenmesi, kahvenin satılması ve pişirilip
fincana konulması gibi işlemler için gereken su miktarı yaklaşık 140 litredir. Bu kahve, kâğıt bardakta süt ve şeker eklene-
rek tüketildiğinde ise harcanan su miktarı 208 litreye çıkmaktadır.
Çevre Kirliliğinin Önlenmesine Yönelik Çözüm Önerileri
İnsanoğlu yaşanacak başka bir dünya olmadığının farkına varmakta, bu nedenle insanlarda çevre koruma bilinci geliş-
mekte, ülkeler bu konuda yerel çapta ve dünya çapında önlemler almaktadır. Yerel ve küresel bağlamda çevre kirliliğini
önlemek için yapılan bazı çalışmalar aşağıda verilmiştir.
Paris İklim Anlaşması: Ülkemiz tarafından da imzalanan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsa-
mında sera gazları salınımını azaltmaya yönelik önlemleri içeren bir anlaşmadır.
Paris Anlaşması çerçevesinde verilen taahhütler, dünyanın en büyük sekiz ekonomisi tarafından tedarik edilen yenilenebi-
lir enerji miktarının önümüzdeki 15 yıl içinde iki misli artacağını göstermektedir.
Şehir Ağacı Projesi: Yosun kültürü ve uygun bitkilerle kaplı bu dikey ünite, şehrin görüntüsü içinde kaybolan ama toz, azot
oksit ve karbondioksit temizleyebilen faydalı bir uygulamadır. Şehir Ağacı Projesi, büyük şehirlerde hava kirliliğini önlemek
amacıyla betonlaşmış bölgelere yeni bir soluk getirebilecek ve hava kirliliğinin etkisini azaltabilecek bir çalışmadır.
Dünyada ve ülkemizde çevre kirliliğinin sebepleri ay-
nıdır. Dünya üzerindeki ülkeler kendi çevre kirlilikleri
için çözümler üretirken diğer taraftan da başka ülke-
lerle iş birliği yaparak çevre kirliliğinin çözümü için or-
tak projeler geliştirmektedir. Ülkemizde Çevre ve Şe-
hircilik Bakanlığı, yaşanabilir bir çevre için tüm kirletici
faktörlerin önlenmesi ve kontrolü için uluslararası pro-
jelerde yer alarak dünya çevre kirliliği ile ilgili konular-
da ülkemizin üzerine düşen görevleri yerine getirmek
için çalışmaktadır. Ayrıca pek çok toplum kuruluşu;
bireylerin çevre konusunda bilinçlendirilmesi, çevrenin
tarihî ve doğal güzelliklerinin korunmasına yönelik ça-
lışmalar yapmaktadır.
Millî Eğitim Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim De-
ğişikliği Bakanlığı tarafından ortak yürütülen “Temiz
Okul ve Temiz Enerji, Çevre Dostu 1000 Okul” projesi kapsamında, seçilen pilot okulların çatısına güneş enerjisi panelleri
kurulmuştur. Ayrıca çatıya düşen yağmur sularını depolama sistemi kurularak toplanan yağmur suları okulların su ihtiya-
cında ve bahçe sulamasında kullanılmaktadır. Bu projeyle enerji tasarrufu ve yağmur suyunun geri dönüşümü sağlanırken
öğrencilerde de çevre bilinci oluşturma amaçlanmaktadır.

167
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 167