Page 103 - Konu Özetleri TYT Fizik

FİZİK

KONU ELEKTRİK VE MANYETİZMA
ÖZETİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

ELEKTRİK AKIMI VE DİRENÇ
ELEKTRİK AKIMI, POTANSİYEL FARKI VE DİRENÇ
ELEKTRİK AKIMI:
Elektrik akımı, modern yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır ve günlük yaşantımızda sıkça kullandığımız elektrikli cihazların
çalışması için temel bir gerekliliktir. Ayrıca, canlı organizmaların sinir sistemleri de elektrik sinyalleri ile çalışır. Sinir sistemi,
vücudumuzun bilgi alışverişini, işlemesini ve tepki vermesini sağlar. Bu bilgi alışverişi, sinir hücrelerinin veya nöronların
elektriksel sinyaller aracılığıyla iletimiyle gerçekleşir.

Nöronlarda elektrik sinyalleri Elektrikli otomobil

nötron İletken özellik taşıyan katıların atomlarında, dış yörüngede bulunan elekt-
proton ronlar, atom çekirdeğine zayıf bir kuvvetle bağlıdırlar. Bu elektronlar, atomla-
rından küçük bir enerji alarak serbest hale geçebilirler. Ancak, protonlar yük-
elektron lü olmalarına rağmen hareket etmediklerinden elektrik akımı oluşturmazlar.
Serbest hale geçen elektronlar, bir atomdan diğerine geçerek veya atom-
lar arası bağları oluşturan elektron çiftlerine katılarak, iletken malzeme-
nin içinde hareket edebilirler. Bu serbest elektronlar, elektrik akımının
taşınmasında rol oynarlar ve iletkenlerin elektriksel özelliklerini sağlarlar.
Bu nedenle, elektronlar katı iletkenlerdeki temel yük taşıyıcılarıdır.
İletken biri maddenin atom modeli

Serbest elektronlar, bir iletken içinde rastgele ve zigzag şeklinde hare-
ket ederler. Bu hareket düzensizdir ve belirli yöne ya da düzene sahip
değildir. İletken içindeki atomlarla ve diğer serbest elektronlarla çarpış-
maları, atomlar arası etkileşimleri ve diğer faktörler, bu rastgele hareke-
tin nedenlerindendir. Bu rasgele hareketlerin sonucunda, iletkenin kesiti
boyunca geçen net yükün miktarı ortalama olarak sıfırdır. Bu nedenle, tel
üzerinde net bir elektrik akımı oluşmaz.

Bakır tel içindeki serbest elektronların
hareketi

I (elektrik akımı)
İletken bir tele pil bağlandığında, pilin artı (+) ucunun bağlı olduğu taraf-
tan diğer tarafa yani eksi (-) uca doğru bir elektrik alan oluşur. İletkende
- e - e + bulunan serbest elektronlar, bu elektrik alanın uyguladığı elektriksel kuv-
Elektriksel kuvvet
vet ile elektrik alana ters yönde hareket ederler. Elektrik alan etkisiyle
belirli bir zaman içinde iletkenin içinden net bir yük geçişi gerçekleşir.
Elektrik alan İletkenden geçen bu net yüke elektrik akımı denir. Elektrik akımı iletken
A
katılarda elektron hareketinin ters yönünde oluşur.

FİZİK - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 103