Page 106 - Konu Özetleri TYT Fizik

ELEKTRİK AKIMI VE DİRENÇ

Pilin pozitif (+) kutbunun potansiyeli negatif (-) kutbuna göre daha yüksektir.
Bu nedenle, devrede akım pozitif (+) kutuptan negatif (-) kutba doğru akar.
Bu, elektrik devrelerindeki doğru akımın genel akış yönüdür. Şekle göre pilin
I iki ucu arasındaki potansiyel fark 3 V'tur. Yani negatif uç 6 V ise pozitif uç
9 V olmalıdır ya da negatif ucun potansiyeli 0 V ise pozitif ucun potansiyeli
3 V olmalıdır.
+
3V
-

e - e - Elektronların akış yönü, pilin negatif (-) kutbundan pozitif (+) kutbuna doğru-
dur. Bu nedenle, elektronlar düşük potansiyelden yüksek potansiyele doğru
e - - + e - akarlar.

Elektrik Devre Elemanlarının Sembolik Gösterimi

Devre Elemanı Gösterimi Devre Elemanı Gösterimi
+ + - -
İletken tel Direnç + + - -

Kapalı anahtar Reosta

+
+ - - + -
+
+ - -
Açık anahtar Ampermetre + A A -
A A
V V
Ampul (lamba) Voltmetre V V
+ - + -
+ -
A
Pil (üreteç) Batarya
A

V
V
DİRENÇ + -
A
Elektrik devrelerinde, iletkenlerin içinde elektrik akımı taşıyan serbest
V
elektronlar, dirençle karşılaşarak enerji kaybederler ve bu durum ilet-
kenin ısınmasına neden olur. Elektronlar, iletkenin içinde serbestçe
+ + + + + + + hareket ederken atomlarla çarpışır. Bu çarpışmalar sonucunda elekt-
+ + + + + + + ronlar enerji kaybeder ve bu enerji, direnç nedeniyle ısıya dönüşür.
Maddelerin elektronların hareketine, yani elektrik akımına karşı gös-
+ + + + + + + terdiği zorluk direnç olarak adlandırılır. Direnç, R sembolü ile gösterilir.
SI birim sisteminde birimi ohmdur (Ω). Bir maddenin direnci, maddenin
atomik yapısının yanı sıra maddenin boyutları (ebatları) ve sıcaklığı ile
- + de ilişkilidir. İletkenin boyutları ve sıcaklığı arttıkça, direnç genellikle
artar. Direnç arttıkça, akıma karşı gösterilen zorluk da artar ve dolayı-
sıyla devredeki akım şiddeti azalır. Direnç, elektrik devrelerindeki te-
mel bir kavramdır ve devrelerin tasarımı ve çalışması üzerinde önemli
bir etkiye sahiptir.

106 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT