Page 104 - Konu Özetleri TYT Fizik

ELEKTRİK AKIMI VE DİRENÇ

KRİTİK BİLGİ DİKKAT

Elektrik devrelerinde, elektrik akımının artı (+) kutuptan İletken bir telin bir pile bağlanması durumunda, tel üzerin-
eksi (-) kutba doğru, elektronların ise elektrik akımına ters den geçen elektronlar pil tarafından üretilmez, iletkende
yönlü hareket ettiği kabul edilir. bulunan serbest elektronlar sayesinde akım oluşur.

Elektronların sürüklenme hızı, iletken bir malzeme içinde çok
düşüktür ve genellikle santimetrelerle ifade edilir. Bir devreye pil
bağlandığında, devredeki elektrik alan etkisiyle serbest elektron-
lar birbirlerine itme uygulayarak enerji iletirler. Bu zincirleme itme
hareketi, tüm serbest elektronlar arasında hızla yayılır. Serbest
elektronlar düşük sürüklenme hızlarına sahip olmalarına rağmen,
bu itme etkisi hızla yayılarak devreyi etkiler ve elektrik akımı oluşur.
Bu durum, elektronların sürüklenme hızının gerçekten de elektrik
akımından daha düşük olduğunu açıklar.

Telin kesit alanı Elektrik akımı; iletkenin kesit alanından birim zamanda geçen yük
miktarını ifade eder. Akım şiddeti skaler bir büyüklük olup amper-
- - -
- - A - - + metre ile ölçülür. Akım şiddeti (I) ile gösterilir, birimi amperdir (A).
- - - I: Akım şiddeti (A)
q
I = q: t sürede kesitten geçen net toplam yük miktarı (C)
t ∆
¢t: Geçen süre (s)
I C
Amper =
s

KRİTİK BİLGİ KRİTİK BİLGİ

İletkenin kesit alanından birim zamanda ne kadar fazla Bir iletkenin kesitinden 1 s'de 1 C yük geçerse, 1 A akım
yük geçişi olursa akım şiddeti o kadar artar. oluşur.

Katı iletkenlerde, yük taşıyıcılar serbest elektronlardır. Bir devreye pil
bağlandığında, pil devrede elektrik alan oluşturur. Bu elektrik alan, ser-
-q - -q best elektronlara ters yönde bir kuvvet uygular. Serbest elektronlar, bu
+ - -q - kuvvetin etkisiyle iletkende hareket etmeye başlarlar ve bu hareket sonu-
cunda da elektrik akımı oluşur. İletkenin birim kesitinden geçen net yük
-
miktarı negatif yüklerin toplanması ile bulunur.
İletken telde elektronların hareketi
q = I-qI + I-qI + I-qI
net
q = 3q
net

Sıvı iyon çözeltilerinde ve plazmalarda hem negatif yükler hem de pozitif
+q - -q yükler yük taşıyıcıdır. Net yükün bulunması için pozitif yükler ve negatif
-q yükler toplanır.
+ -q -
+
+q + - - q = I-3qI + I+2qI
net
q = 5q
net

104 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT