Page 130 - Konu Özetleri TYT Fizik

FİZİK

KONU BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ
ÖZETİ
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

BASINÇ KAVRAMI, KATILARDA BASINÇ VE BASINÇ KUVVETİ
BASINÇ
Kuvvetin kaynağı ne olursa olsun birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvetin büyüklüğüne basınç, bütün yüzeye dik olarak
etki eden kuvvete ise basınç kuvveti denir.
Basıncın matematiksel modeli,

Kuvvet (F)
Basınç =
Yüzey Alanı (S)

şeklinde yazılır. Basınç kuvvetle doğru, yüzey alanı ile ters orantılıdır.
SI birim sisteminde kuvvet, yüzey alanı ve basınç birimleri,

Kuvvet Yüzey alanı Basınç

2
2
Newton (N) Metrekare (m ) N/m = Pa (Pascal)
olarak kullanılır.

KATILARDA BASINÇ
Katı cisimlerin bulundukları yüzeylere uyguladıkları basınç kuvveti ağırlıklarına eşittir. Aynı katı cismin farklı yer çekim
alanlarında farklı ağırlıkları oluşacağından bu ortamlarda bulundukları yüzeye uygulayacakları basınçlar da farklıdır.
Bir katı cismin bulunduğu zeminde farklı taban alanlarına sahip olması durumunda ağırlıkları değişmeyeceği için basınç
kuvvetleri de değişmez fakat aynı kuvvet farklı yüzey alanları üzerinde etkili olacağından zemine uyguladığı basınç değişir.

İki ayağı üzerinde duran bir kişi bir ayağını kaldırıp tek ayağı üzerinde durursa
ağırlığı değişmediği için basınç kuvveti değişmez fakat basınçla yüzey ters
orantılı olduğu için yere uyguladığı basınç artar.

S 2S

Eşit ağırlıkta ördek ve tavuk bataklıkta, ya da kum üzerinde yürürken, ördek
daha az ayak izi bırakır.
Çünkü ördeğin ayakları perdeli olup, yüzey alanı büyük olduğundan zemine
uyguladığı basınç daha az olacaktır.

Ağırlıkları ve boyutları aynı olan tuğlalar üç farklı şekilde yerleştirilmiştir.
Tuğlaların ağırlıkları eşit büyüklükte olduğu için yere uyguladıkları basınç kuv-
vetleri de eşit olur ancak tuğlaların yere uyguladıkları basınç değerleri; I. ve
II. düzeneklerde yere temas eden yüzey alanları eşit olduğu için eşit ama III.
düzenekte taban alanı daha büyük olduğu için bu konumdaki tuğlaların yere
I II III uyguladıkları basınç daha küçük olacaktır.

130 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT