Page 168 - Konu Özetleri TYT Fizik

IŞIK, IŞIK ŞİDDETİ, IŞIK AKISI VE AYDINLANMA ŞİDDETİ

IŞIK ŞİDDETİ, IŞIK AKISI VE AYDINLANMA ŞİDDETİ KAVRAMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Işık Şiddeti:
Birim zamanda belirli bir doğrultuda yayılan ışığın yoğunluğuyla ilgili fiziksel bir niceliktir. Işık şiddeti Ι sembolüyle gösterilir.
Temel bir büyüklük olup SI'da birimi candela(cd)'dır. Hem dalga hem de tanecik modeline göre ışık ışınları her yöne doğ-
rusal yolla yayıldığı için şekildeki gibi modellenir.

DİKKAT

Kaynağın ışık şiddeti arttıkça modelde çizilen çizgi sayısı
da artar.
25 W 50 W

Işık Akısı:
Bir ışık kaynağının, belirli bir yüzeye birim zamanda düşürdüğü ışık enerjisine ışık akısı denir. Işık akısı Φ (fi) sembolüyle
gösterilir. SI’da birimi lümen (lm)’dir.
İçi boş tam bir kürenin merkezine konulmuş ışık şiddeti I olan noktasal ışık kay-
nağının küre yüzeyinde oluşturduğu ışık akısı aşağıdaki matematiksel modelde
verilmiştir.
Φ = 4πI

r = 1 m Bu modelden anlaşılacağı gibi bir kaynağın ışık akısı o kaynağın ışık şiddetine
1 m 2
bağlıdır. Işık şiddeti kaynaktan sadece belli bir doğrultuda yayılan ışık enerjisiyken
ışık akısı her yöne yayılan toplam ışık enerjisidir.
I = 1 cd
Yarıçapı 1 m olan içi boş kürenin merkezine yerleştirilmiş ışık şiddeti 1 cd olan ışık
2
kaynağının küre yüzeyindeki 1 m lik birim alanda oluşturduğu ışık akısına lümen
denir.
Yüzey alanı A olan bir yüzey ışık akısı Φ olan paralel ışık demetinin içine dik konulduğunda yüzeyde toplam ışık akısı
maksimum olur. Yüzey döndürülerek şekildeki konumlara getirildiğinde,

N N

A A
A

Yüzeyden geçen Yüzeyden geçen Yüzeyden geçen
toplam ışık akısı toplam ışık akısı toplam ışık akısı
azalır. sıfırdır.
Φ
Aydınlanma Şiddeti:
Herhangi bir ışık kaynağının yaydığı ışık miktarı bilinirse kaynağın herhangi bir yüzeyde oluşturacağı aydınlanma şiddeti
bulunabilir. Örneğin sokak lambasının sokağı ne kadar aydınlatacağını bulabiliriz.
Birim yüzeye düşen ışık akısına aydınlanma şiddeti denir. E ile gösterilir. SI birim sisteminde aydınlanma şiddeti birimi
lüks (lx)’tür.
Herhangi bir A yüzeyinde, toplam ışık akısı Φ olan kaynağın oluşturduğu aydınlanma şiddeti

φ
E = ifadesi ile bulunur.
A

168 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT