Page 164 - Konu Özetleri TYT Fizik

SES DALGALARI

4. Rezonans

Yan yana duran özdeş iki diyapazondan birine plastik çekiçle vurulduğunda oluşan ses dalgası kısa bir süre sonra ikinci
diyapazona ulaştığında onun da titreşmesini ve ses çıkarmasını sağlayabilir.
Bir ses kaynağının diğer ses kaynağını aynı frekansta yüksek genlikle titreştirmesine rezonans denir.
Rezonans olayının müzik, tıp, haberleşme gibi birçok alanda yararlı uygulamaları vardır. Rezonans olayı, müzik aletlerinin
gövdelerinin biçimlendirilmesinde de önemli rol oynar.
Görüntüleme amaçlı kullanılan MR (Manyetik Rezonans) cihazlarındaki radyo dalgaları ile vücuttaki hidrojen atomları
rezonansa getirilmektedir.

Rezonansa gelmiş cisimler, çok yüksek gen-
likle titreşirler. Bu durum maddenin şekil bü-
tünlüğünün bozulmasına da yol açabilir. Bir
köprünün hafif şiddetteki bir rüzgar etkisinde
rezonans oluşturup yıkılması olayı rezonansa
örnektir.

5. Yankı

Ses dalgalarının sert bir yüzeye çarpıp ses kaynağına geri dönmesine yankı denir.
Çevre ve sağlık sorunlarına neden olabilen, istenmeyen birçok sesin kulağa yoğun olarak gelmesiyle oluşan ses kirliliğine
gürültü denir.

SES DALGALARININ TIP, DENİZCİLİK, SANAT VE COĞRAFYA ALANLARINDA KULLANIMI

Ultrasonografi adı verilen cihazda ultrasonik ses dalgaları kullanılarak canlıların iç organları
incelenir. Bu sayede hastalıklı dokular, ana rahmindeki ceninin üç boyutlu görüntüsü, kalp
kapakçıklarının hareketi ve tümörler ile ilgili bilgiler elde edilir.

Balıkçılar, sonar cihazları yardımıyla balık sürülerinin yerini, hareket yönünü ve balık miktarını
tespit ederler.
Sonar cihazından yayılan ses dalgaları engelden yansıyarak sonara ulaşır.
Sonar cihazı, gönderdiği ses dalgası ve yansıyan dalga arasındaki zaman farkını hesaplaya-
rak sesin yansıdığı yüzey ya da cismin uzaklığı ve özellikleri hakkında bilgi verir.

Tiyatro salonlarında sesin daha kaliteli olması için gerekli akustik çalışmalar yapılır.
Mimar Sinan’ın Selimiye Camisi’nin akustiği, akustiğin sanattaki kullanımına iyi bir örnektir.

164 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT