Page 88 - Konu Özetleri TYT Fizik

ELEKTRİK YÜKLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE ELEKTRİKLE YÜKLENME ÇEŞİTLERİ

Nötr cisimler, herhangi bir elektrik yükü taşımazlar ve dolayısıyla birbirlerine itme ya da çekme kuvveti uygulamazlar. An-
cak yüklü cisimler, nötr cisimleri çeker.

nötr
+ Nötr Nötr
nötr nötr -
Etkileşim olmaz Çeker Çeker

ELEKTRİKLE YÜKLENME ÇEŞİTLERİ
Cisimlerin elektron alışverişi sonucu yük dengelerinin değişmesine elektrik yüklenmesi denir. Elektron kaybeden cisimler
pozitif yüklü, elektron kazananlar ise negatif yüklü olur. Sistemde toplam elektrik yükü sabit kalır; buna yüklerin koru-
numu kanununu denir. Yani, bir cisim yük kazandığında, başka bir cisim yük kaybeder ve toplam yük miktarı değişmez.

1. Sürtünme ile Elektriklenme:
Belli özelliklerdeki iki cisim birbirine sürtüldüğünde cisimlerden birisi elektron verirken diğeri bu elektronları alır. Bu süreçte,
elektronları veren cisim pozitif yükle yüklenirken, elektronları alan cisim negatif yükle yüklenir. Elektron transferi sonucun-
da her iki cismin de toplam yükü değişmez.

- + - +

- + - + Başlangıçta ebonit çubuk ve yünlü kumaş nötrdür, yani her ikisi de eşit
miktarda pozitif ve negatif yüklü parçacıklara sahiptir.

Ebonit çubuk yün kumaşa
sürtünmeden önce
- + - + Ebonit çubuğun yünlü kumaşa sürtülmesiyle elektron alışverişi gerçek-

- + - + leşir. Bu süreçte, yünlü kumaş elektron kaybeder ve pozitif yükle yükle-
nirken, ebonit çubuk elektron fazlalığı kazanır ve negatif yükle yüklenir.

Ebonit çubuk yün kumaşa Bu durum, sürtünme yoluyla elektrik yüklenmesinin bir örneğidir.
sürtülürse

++++

Başlangıçta cam çubuk ve ipek kumaş nötrdür.
- - - -

+ + + + + + + +
- - - - - - - -

Cam çubuğun ipek kumaşa sürtülmesiyle cam çubuğun yüzeyinden ipek kumaşa elekt-
ron geçişi olur. Bu süreçte, cam çubuğun elektron vermesiyle pozitif yükle yüklenirken,
ipek kumaş bu elektronları alarak negatif yükle yüklenir.

88 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT