Page 90 - Konu Özetleri TYT Fizik

ELEKTRİK YÜKLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE ELEKTRİKLE YÜKLENME ÇEŞİTLERİ

r 1 r 2 r 3 q toplam = q + q + q +… r toplam = r + r + r +…
1
3
1
2
3
2
q
q = toplam (yarıçap başına düşen yük miktarı)
r
r
toplam
q q q
ı
q = toplam r⋅ q = toplam r⋅ q = toplam r⋅
ı
ı
Yalıtkan ayak 1 r 1 2 r 2 3 r 3
toplam toplam toplam
3. Etki ile Elektriklenme:
Etki ile elektriklenme; yüklü bir cismin, temas etmeden, yakınındaki yüksüz bir cismin yüzeyinde elektrik yüklerinin hareket
etmesine neden olan bir elektriksel etkileşimdir. Yüklü cisim, nötr cisimdeki elektronları elektrostatik etkileşimlerle çekerek
ya da iterek, nötr cismin içerisinde bölgesel bir yüklenme meydana getirir. Bu süreçte, nötr cismin içinde bulunan negatif
yüklü elektronlar, yüklü cismin etkisiyle ya yüklü cismin en yakınına çekilir ya da en uzağına itilir.
- +
+ - + NÖTR
- +

Yalıtkan sap Yalıtkan Yalıtkan
ayak ayak

Pozitif bir yüke sahip bir küre, nötr bir cisme yaklaştırıldığında, nötr cismin negatif yüklerini kendisine en yakın uca
çeker. Bu durumda, nötr cismin diğer ucundaki bölgede pozitif yük yoğunluğu oluşur ve pozitif yüklü bir bölge meydana
gelir. Ancak, bu süreçte herhangi bir yük alışverişi olmadığı için kürenin toplam yükü hala sıfırdır. Yüklü cisim uzaklaş-
tırıldığında, nötr cisim tekrar eski durumuna geri döner ve pozitif yüklü bölge kaybolur.

KRİTİK BİLGİ

Etki ile elektriklenmede, yüklü cisme yakın tarafta biriken
yük miktarı, uzak taraftaki zıt yük miktarına eşittir.

- -
+ + - + -
+ - + +
+ - + - - -
+ - +
-

Yalıtkan ayak Yalıtkan ayak Yalıtkan ayak
Yalıtkan ayak

Birbirine temas halinde bulunan nötr iletken kürelere negatif yüklü bir çubuk yaklaştırıldığında, çubuktaki negatif yükler,
kendine en yakın bölgedeki negatif yükleri iterek, kendine en uzak bölgeye, yani diğer kürenin uç kısmına iter. Çubuk
uzaklaştırılmadan önce küreler birbirinden ayrılırsa, her bir küre zıt ve eşit büyüklükte yüklerle yüklenmiş olur. Kürelerin
yarıçaplarının farklı olması, yük miktarlarını etkilemez. Yüklü çubuk, kürelere temas etmediği için kürelerle yük alışve-
rişi olmaz ve kürelerin sahip olduğu toplam yükü korur.

90 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT