Page 10 - Ortaöğretime Uyum Haftası - Uyum Klavuzu

5. 9. sınıfların liseye uyumu, daha büyük bir okul, farklı çevre, dersle birlikte sınıf değiştirme
ve daha küçük sınıflarda ders görme gibi faktörlerden dolayı daha karmaşık bir hale gelir.
6. Okulda kaybolmak, 9. sınıf öğrencilerinin en büyük korkularından birisidir.
7. 9. sınıf öğrencileri lise öğretmenlerinin, ortaokul öğretmenlerinden daha az yardımsever
oldukları görüşündedirler.
8. 9. sınıf öğrencilerinin akademik ve sosyal olarak kabul edilmiş hissetmeleri için yaşamların-
da onları destekleyen en az bir yetişkine sahip olmaları gerekir.
9. Geçiş döneminde olumsuz yaşantıları olan 9. sınıf öğrencilerinin daha fazla devamsızlık
yaptıkları, düşük notlar aldıkları ve daha az arkadaşa sahip oldukları görülmüştür. Davranış
problemlerine eğilimli olurlar ve olumsuz akran etkisine karşı daha savunmasızdırlar.
5
Neild’e (2009) göre, 9. sınıfın neden bu kadar zor olduğuna ilişkin modeller ya da kuramlar
dört başlık altında toplanabilir:
1. Gelişimsel model: Bu model, okulun yapısından ve akademik gereksinimlerden bağımsız
olarak, yaşamın kendisindeki değişikliklerin (ergenlik) 9. sınıfla çakıştığını ileri sürer. Bu dö-
nemde ebeveyn etkisi ve gözetimi azalmakta, buna karşın akran etkisi artmaktadır. Akran
etkisiyle risk alma davranışları da artmakta ve akademik performans düşmektedir.

2. Yeni bir okul: 9. sınıf sorunlarıyla ilişkili olarak önerilen ikinci model yeni bir okula baş-
lamadır. Bu argümana göre bu geçiş, öğrencilerin ortaokulda öğretmen ve akranlarıyla
kurdukları sosyal bağı koparmaktadır. Öğrenciler bir yandan yeni sosyal ilişkiler kurmak
zorundayken bir yandan da yeni okulun rutin ve uygulamalarına uyum sağlamak zorunda-
dır.
3. Lise için hazırlıksız olma: Üçüncü kuram 9. sınıfta karşılaşılan zorlukların en önemli kay-
nağı olarak öğrencilerin liseye yeterince hazırlıklarının olmaması olarak açıklar. Bu kurama
göre, özellikle matematik ve okuma becerileri zayıf olan öğrenciler lisenin akademik talep-
leri altında ezilmektedirler.
4. Lisenin düzeni ve iklimi: Bu modele göre, 9. sınıfın bu denli zor olmasının nedeni, lisenin
kendine özgü yapısı ve ikliminden kaynaklanmaktadır. Aşağıdaki her bir durumun öğrenci-
lerin uyum sorunu yaşamalarına etki ettiği ileri sürülmektedir:
• Öğretmenlerin önceliklerinin sadece derslerini vermek olması
• Öğrencilerin kendilerini isimsiz ve yabancı hissetmeleri
• Öğretmenlerin, öğrencinin diğer derslerde ne yaptığını öğrenmeye ya fırsatının ya da
isteğinin olmaması
• Lise öğretmenlerinin genelde zayıf akademik becerilerle liseye gelen öğrencilerle ça-
lışma konusunda deneyiminin ya da eğiliminin olmaması
• Öğretmenler için ortak planlama zamanı, disiplinler arası öğretmen ekibi gibi reformcu
uygulamaları hayata geçiremeyen liselerde öğrenmenin daha az gerçekleşmesi
• 1000 öğrenciden fazla mevcudu bulunan liselerde öğrencilerin öğrenme kazanımları-
nın daha az olması
• Genellikle meslekte ve okulda yeni olan öğretmenlerin 9. sınıfa verilmesi
5 Neild, R.C. (2009). Falling off track during the transition to high school: What we know and what can
be done. The Future of Children, 19, 53-76.

8