Page 42 - Çevre ve İklim Değişikliği Etkinlik Kitabı

ÇEVRE VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
OKURYAZARLIĞI 8. KONU

ÇEVRE KİRLİLİĞİ

KAVRAMLAR

Çevre Kirliliği, Kirletici, Biyolojik Birikim

Keşifler Çağı çoktan sona erdi; yeryüzünde ayak
basılmadık, gidilmedik tek bir ada bile kalmadı
diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Bırakın adayı,
insanlık 20. yy’ın sonunda koskoca bir kıta keşfetti;
Yedinci Kıta’yı...
Yedinci Kıta kehaneti yaklaşık 2 bin 500 yıldır yeryü-
zünde dolaşıp duruyordu. Platon’un zamanından
bu yana insanlık, bir gecede batan kayıp uygarlığı
konuşuyordu. Biz onu hep Atlantik Okyanusu’nun
ortasında, Afrika ile Amerika’nın arasında Atlantis
olarak aradık. O ise Pasifik Okyanusu’nda, Kaliforni-
ya ile Hawaii arasında, kıyıdan 1200 deniz mili açık-
ta ortaya çıktı. Görsel 8.1: Büyük Pasifik çöp alanı
Şimdi bu yeni kıtayı biraz daha yakından tanıyalım...
Yüzölçümü: Bu konuda elimizdeki veriler değişken. Zaten kıtanın da mevsime göre büyüklüğü farklılık göste-
riyor. Bazı kaynaklar 1,6 milyon kilometrekare büyüklükte olduğunu söylüyor. Bu, tüm Fransa’nın üç katı, Türki-
ye’nin ise iki katı bir alan demek.
Coğrafya: Yedinci Kıta’ya teknik olarak ayak basmak mümkün değil, çünkü üzerinde yürünebilecek yoğunluğu
yok. Daha çok çorba gibi. Rakımı bir metreyi bulmuyor. Ancak derinliği okyanus tababına kadar iniyor. Yüzey
örtüsünü, 1,1 ile 3,6 trilyon arasında olduğu tahmin edilen plastik ve mikroplastikler oluşturuyor. Büyüklüğü
5 mm’nin altındaki plastiklere mikroplastik deniyor. Büyük Pasifik Çöp Alanı’nı meydana getiren malzemenin
yüzde 80’i Asya ve Kuzey Amerika’dan geliyor. Kuzey Amerika’dan okyanusa ulaşan bir atık, altı yılda Japonya ve
diğer Asya ülkelerinden gelen atıklar bir yılda buraya ulaşıyor. Kalan yüzde 20 gemi ve petrol platformlarından
atılanlar. Dünyanın geri kalanının çöplerinin toplandığı başka dört çöp adası daha var okyanuslarda.
Nüfus: Kıtada yaşam süresi çok düşük. Yaşayanların çoğu balıkçı ağlarına takılan okyanus canlıları. Balık, deniz
kaplumbağası ve yunuslar en sık rastlanan türler. Kıtadaki denizkaplumbağalarının günlük diyetinin yaklaşık
yüzde 74’ünü plastikler oluşturuyor. Kaplumbağalar özellikle denizanası sandıkları poşetleri günlük öğünlerine
dahil ediyor. Yüzey tarıma uygun değil. Herhangi bir ürün yetişmiyor ancak kıtanın kendisi insanlığın meyvesi.
Kıtadaki en uzun ömürlü şey plastik. 1977 tarihli plastiklere rastlamak mümkün. Kıtayı oluşturan plastikler ara-
sında oyuncaklar, diş fırçaları, kulak temizleme çubukları, elektronik eşyalar ve elbette bolca pet şişe bulunuyor.
Kıtadaki hâkim türün pet şişe ve naylon poşet olduğunu söylemek mümkün.
İklim: Büyük Pasifik Çöp Alanı, dünyanın dönüşü ve hâkim rüzgârlar tarafından oluşturulan okyanus döngüsü-
nün (girdabı) gözünde bulunduğundan hava çoğunlukla sakin oluyor.

42