Page 228 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Y unus Emre
YÛNUS EMRE

(?-1320)

Hayatı ve Eserleri

XIII-XIV. yüzyılda Anadolu’da yaşamış Türk mutasavvıf ve şairdir. Orta Anadolu’da doğmuş ve yaşamını
ağırlıklı olarak bu bölgede geçirmiştir. Tasavvufi eğitimini Tapduk Emre’den almış, uzun yıllar onun
dergâhında hizmette bulunmuştur. Anadolu’da ve Anadolu dışında birçok yere seyahatler düzenlemiş;
İslam’ın insanlara ulaşması, dinin özünün anlaşılması için önemli gayretler göstermiştir. 1320 yılında
vefat etmiştir.
Yûnus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye isimli bir mesnevisi ile Divan’ı vardır.

Türkçeye Katkıları İlahi

Aşkın aldı benden beni
• Yûnus Emre, Eski Anadolu Türkçesinin ilk ürünlerini veren Bana seni gerek seni
şahsiyetlerden biridir. Ben yanaram düni güni
Bana seni gerek seni
• Yalın, duru ve doğal bir Türkçeyle büyük manaları ifade
gücüne sahip şiirler yazmıştır. Ne varlığa sevinürem
• Bir çırpıda söylenmiş gibi basit görünen ifadelere derin Ne yokluğa yirinürem
manalar sığdırmıştır. Şiirleri sehlimümteninin en güzel Aşkınıla avınuram
örnekleri arasında gösterilmiştir. Bana seni gerek seni
• Onun şiirinde dil, yüce hakikatleri akıcı bir şekilde taşıyan Aşkın zencîrini üzem
estetik bir nitelik kazanmıştır. Delü olam dağa düşem
• Bazı tasavvufi ve dinî terimlere Türkçe karşılıklar bulmuş ve Sensin dün ü gün endîşem
bunları şiirinde kullanmıştır. Bana seni gerek seni
• Basit ve gösterişten uzak ifadelerle ince bir dil zevkine Yûnus çağururlar adum
ulaşmış, böylece şiirleri toplumun tüm kesimlerine hitap Gün geçdükçe artar odum
eden bir söyleyiş gücüne kavuşmuştur. İki cihânda maksûdum
Bana seni gerek seni
• Yaşadığı dönemin Türkçesinde kullanılan bazı Arapça (Divan)
ve Farsça kelimeleri Türk dilinin söyleyiş özelliklerine
uydurmuştur.
• Şiirlerinde sözlü gelenekten faydalanmış ve Türk tasavvuf
dilinin oluşmasına katkıda bulunmuştur.

• Yûnus Emre’nin şiirleri kendisinden sonra farklı yüzyıllarda Sehlimümteni: Çok kolay ve
yaşamış birçok bestekâr tarafından bestelenmiştir. Onun basit bir şekilde söylenmiş gibi
akıcı, doğal ve herkesin içine işleyen dili müzikle birlikte görünen ancak söylenmesi
yeni bir safhaya geçmiştir. Dede Efendi, Zekâi Dede, zor olan söz ve ifade.
Sadettin Kaynak, Âmir Ateş bu bestekârlardan bazılarıdır.

226 Türkçeyi Etkili Kullananlar